9,091
edits
Changes
Jump to navigation
Jump to search
Line 224:
Line 224: + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + +
→Pravritti (origin of the disease)
... प्रवृत्तिस्तु परिग्रहात्|
... प्रवृत्तिस्तु परिग्रहात्|
निदाने पूर्वमुद्दिष्टा रुद्रकोपाच्च दारुणात्||१४||
निदाने पूर्वमुद्दिष्टा रुद्रकोपाच्च दारुणात्||१४||
द्वितीये हि युगे शर्वमक्रोधव्रतमास्थितम्|
द्वितीये हि युगे शर्वमक्रोधव्रतमास्थितम्|
दिव्यं सहस्रं वर्षाणामसुरा अभिदुद्रुवुः||१५||
दिव्यं सहस्रं वर्षाणामसुरा अभिदुद्रुवुः||१५||
तपोविघ्नाशनाः कर्तुं तपोविघ्नं महात्मनः|
तपोविघ्नाशनाः कर्तुं तपोविघ्नं महात्मनः|
पश्यन् समर्थश्चोपेक्षां चक्रे दक्षः प्रजापतिः||१६||
पश्यन् समर्थश्चोपेक्षां चक्रे दक्षः प्रजापतिः||१६||
पुनर्माहेश्वरं भागं ध्रुवं दक्षः प्रजापतिः|
पुनर्माहेश्वरं भागं ध्रुवं दक्षः प्रजापतिः|
यज्ञे न कल्पयामास प्रोच्यमानः सुरैरपि||१७||
यज्ञे न कल्पयामास प्रोच्यमानः सुरैरपि||१७||
ऋचः पशुपतेर्याश्च शैव्य आहतयश्च याः|
ऋचः पशुपतेर्याश्च शैव्य आहतयश्च याः|
यज्ञसिद्धिप्रदास्ताभिर्हीनं चैव स इष्टवान्||१८||
यज्ञसिद्धिप्रदास्ताभिर्हीनं चैव स इष्टवान्||१८||
अथोत्तीर्णव्रतो देवो बुद्ध्वा दक्षव्यतिक्रमम्|
अथोत्तीर्णव्रतो देवो बुद्ध्वा दक्षव्यतिक्रमम्|
रुद्रो रौद्रं पुरस्कृत्य भावमात्मविदात्मनः||१९||
रुद्रो रौद्रं पुरस्कृत्य भावमात्मविदात्मनः||१९||
सृष्ट्वा ललाटे चक्षुर्वै दग्ध्वा तानसुरान् प्रभुः|
सृष्ट्वा ललाटे चक्षुर्वै दग्ध्वा तानसुरान् प्रभुः|
बालं क्रोधाग्निसन्तप्तमसृजत् सत्रनाशनम्||२०||
बालं क्रोधाग्निसन्तप्तमसृजत् सत्रनाशनम्||२०||
ततो यज्ञः स विध्वस्तो व्यथिताश्च दिवौकसः|
ततो यज्ञः स विध्वस्तो व्यथिताश्च दिवौकसः|
दाहव्यथापरीताश्च भ्रान्ता भूतगणा दिशः||२१||
दाहव्यथापरीताश्च भ्रान्ता भूतगणा दिशः||२१||
अथेश्वरं देवगणः सह सप्तर्षिभिर्विभुम्|
अथेश्वरं देवगणः सह सप्तर्षिभिर्विभुम्|
तमृग्भिरस्तुवन् यावच्छैवे भावे शिवः स्थितः||२२||
तमृग्भिरस्तुवन् यावच्छैवे भावे शिवः स्थितः||२२||
शिवं शिवाय भूतानां स्थितं ज्ञात्वा कृताञ्जलिः|
शिवं शिवाय भूतानां स्थितं ज्ञात्वा कृताञ्जलिः|
भिया भस्मप्रहरणस्त्रिशिरा नवलोचनः||२३||
भिया भस्मप्रहरणस्त्रिशिरा नवलोचनः||२३||
ज्वालामालाकुलो रौद्रो ह्रस्वजङ्घोदरः क्रमात्|
ज्वालामालाकुलो रौद्रो ह्रस्वजङ्घोदरः क्रमात्|
क्रोधाग्निरुक्तवान् देवमहं किं करवाणि ते||२४||
क्रोधाग्निरुक्तवान् देवमहं किं करवाणि ते||२४||
तमुवाचेश्वरः क्रोधं ज्वरो लोके भविष्यसि|
तमुवाचेश्वरः क्रोधं ज्वरो लोके भविष्यसि|
जन्मादौ निधने च त्वमपचारान्तरेषु च||२५||
जन्मादौ निधने च त्वमपचारान्तरेषु च||२५||
... pravr̥ttistu parigrahāt|
... pravr̥ttistu parigrahāt|
nidānē pūrvamuddiṣṭā rudrakōpācca dāruṇāt||14||
nidānē pūrvamuddiṣṭā rudrakōpācca dāruṇāt||14||
dvitīyē hi yugē śarvamakrōdhavratamāsthitam|
dvitīyē hi yugē śarvamakrōdhavratamāsthitam|
divyaṁ sahasraṁ varṣāṇāmasurā abhidudruvuḥ||15||
divyaṁ sahasraṁ varṣāṇāmasurā abhidudruvuḥ||15||
tapōvighnāśanāḥ kartuṁ tapōvighnaṁ mahātmanaḥ|
tapōvighnāśanāḥ kartuṁ tapōvighnaṁ mahātmanaḥ|
paśyan samarthaścōpēkṣāṁ cakrē dakṣaḥ prajāpatiḥ||16||
paśyan samarthaścōpēkṣāṁ cakrē dakṣaḥ prajāpatiḥ||16||
punarmāhēśvaraṁ bhāgaṁ dhruvaṁ dakṣaḥ prajāpatiḥ|
punarmāhēśvaraṁ bhāgaṁ dhruvaṁ dakṣaḥ prajāpatiḥ|
yajñē na kalpayāmāsa prōcyamānaḥ surairapi||17||
yajñē na kalpayāmāsa prōcyamānaḥ surairapi||17||
r̥caḥ paśupatēryāśca śaivya āhatayaśca yāḥ|
r̥caḥ paśupatēryāśca śaivya āhatayaśca yāḥ|
yajñasiddhipradāstābhirhīnaṁ caiva sa iṣṭavān||18||
yajñasiddhipradāstābhirhīnaṁ caiva sa iṣṭavān||18||
athōttīrṇavratō dēvō buddhvā dakṣavyatikramam|
athōttīrṇavratō dēvō buddhvā dakṣavyatikramam|
rudrō raudraṁ puraskr̥tya bhāvamātmavidātmanaḥ||19||
rudrō raudraṁ puraskr̥tya bhāvamātmavidātmanaḥ||19||
sr̥ṣṭvā lalāṭē cakṣurvai dagdhvā tānasurān prabhuḥ|
sr̥ṣṭvā lalāṭē cakṣurvai dagdhvā tānasurān prabhuḥ|
bālaṁ krōdhāgnisantaptamasr̥jat satranāśanam||20||
bālaṁ krōdhāgnisantaptamasr̥jat satranāśanam||20||
tatō yajñaḥ sa vidhvastō vyathitāśca divaukasaḥ|
tatō yajñaḥ sa vidhvastō vyathitāśca divaukasaḥ|
dāhavyathāparītāśca bhrāntā bhūtagaṇā diśaḥ||21||
dāhavyathāparītāśca bhrāntā bhūtagaṇā diśaḥ||21||
athēśvaraṁ dēvagaṇaḥ saha saptarṣibhirvibhum|
athēśvaraṁ dēvagaṇaḥ saha saptarṣibhirvibhum|
tamr̥gbhirastuvan yāvacchaivē bhāvē śivaḥ sthitaḥ||22||
tamr̥gbhirastuvan yāvacchaivē bhāvē śivaḥ sthitaḥ||22||
śivaṁ śivāya bhūtānāṁ sthitaṁ jñātvā kr̥tāñjaliḥ|
śivaṁ śivāya bhūtānāṁ sthitaṁ jñātvā kr̥tāñjaliḥ|
bhiyā bhasmapraharaṇastriśirā navalōcanaḥ||23||
bhiyā bhasmapraharaṇastriśirā navalōcanaḥ||23||
jvālāmālākulō raudrō hrasvajaṅghōdaraḥ kramāt|
jvālāmālākulō raudrō hrasvajaṅghōdaraḥ kramāt|
krōdhāgniruktavān dēvamahaṁ kiṁ karavāṇi tē||24||
krōdhāgniruktavān dēvamahaṁ kiṁ karavāṇi tē||24||
tamuvācēśvaraḥ krōdhaṁ jvarō lōkē bhaviṣyasi|
tamuvācēśvaraḥ krōdhaṁ jvarō lōkē bhaviṣyasi|
janmādau nidhanē ca tvamapacārāntarēṣu ca||25||
janmādau nidhanē ca tvamapacārāntarēṣu ca||25||
... pravRuttistu parigrahAt|
... pravRuttistu parigrahAt|
nidAne pUrvamuddiShTA rudrakopAcca dAruNAt||14||
nidAne pUrvamuddiShTA rudrakopAcca dAruNAt||14||
dvitIye hi yuge sharvamakrodhavratamAsthitam|
dvitIye hi yuge sharvamakrodhavratamAsthitam|
divyaM sahasraM varShANAmasurA abhidudruvuH||15||
divyaM sahasraM varShANAmasurA abhidudruvuH||15||
tapovighnAshanAH kartuM tapovighnaM mahAtmanaH|
tapovighnAshanAH kartuM tapovighnaM mahAtmanaH|
pashyan samarthashcopekShAM cakre dakShaH prajApatiH||16||
pashyan samarthashcopekShAM cakre dakShaH prajApatiH||16||
punarmAheshvaraM bhAgaM dhruvaM dakShaH prajApatiH|
punarmAheshvaraM bhAgaM dhruvaM dakShaH prajApatiH|
yaj~je na kalpayAmAsa procyamAnaH surairapi||17||
yaj~je na kalpayAmAsa procyamAnaH surairapi||17||
RucaH pashupateryAshca shaivya Ahatayashca yAH|
RucaH pashupateryAshca shaivya Ahatayashca yAH|
yaj~jasiddhipradAstAbhirhInaM caiva sa iShTavAn||18||
yaj~jasiddhipradAstAbhirhInaM caiva sa iShTavAn||18||
athottIrNavrato devo buddhvA dakShavyatikramam|
athottIrNavrato devo buddhvA dakShavyatikramam|
rudro raudraM puraskRutya bhAvamAtmavidAtmanaH||19||
rudro raudraM puraskRutya bhAvamAtmavidAtmanaH||19||
sRuShTvA lalATe cakShurvai dagdhvA tAnasurAn prabhuH|
sRuShTvA lalATe cakShurvai dagdhvA tAnasurAn prabhuH|
bAlaM krodhAgnisantaptamasRujat satranAshanam||20||
bAlaM krodhAgnisantaptamasRujat satranAshanam||20||
tato yaj~jaH sa vidhvasto vyathitAshca divaukasaH|
tato yaj~jaH sa vidhvasto vyathitAshca divaukasaH|
dAhavyathAparItAshca bhrAntA bhUtagaNA dishaH||21||
dAhavyathAparItAshca bhrAntA bhUtagaNA dishaH||21||
atheshvaraM devagaNaH saha saptarShibhirvibhum|
atheshvaraM devagaNaH saha saptarShibhirvibhum|
tamRugbhirastuvan yAvacchaive bhAve shivaH sthitaH||22||
tamRugbhirastuvan yAvacchaive bhAve shivaH sthitaH||22||
shivaM shivAya bhUtAnAM sthitaM j~jAtvA kRutA~jjaliH|
shivaM shivAya bhUtAnAM sthitaM j~jAtvA kRutA~jjaliH|
bhiyA bhasmapraharaNastrishirA navalocanaH||23||
bhiyA bhasmapraharaNastrishirA navalocanaH||23||
jvAlAmAlAkulo raudro hrasvaja~gghodaraH kramAt|
jvAlAmAlAkulo raudro hrasvaja~gghodaraH kramAt|
krodhAgniruktavAn devamahaM kiM karavANi te||24||
krodhAgniruktavAn devamahaM kiM karavANi te||24||
tamuvAceshvaraH krodhaM jvaro loke bhaviShyasi|
tamuvAceshvaraH krodhaM jvaro loke bhaviShyasi|
janmAdau nidhane ca tvamapacArAntareShu ca||25||
janmAdau nidhane ca tvamapacArAntareShu ca||25||