9,091
edits
Changes
Jump to navigation
Jump to search
Line 24:
Line 24: + + + + + Line 50:
Line 55: + Line 55:
Line 61: + Line 60:
Line 67: + Line 69:
Line 77: + Line 74:
Line 83: + Line 79:
Line 89: + Line 86:
Line 97: + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + Line 137:
Line 169: + + + + + + + + + Line 160:
Line 201: + + + + + + + + + + + + + + + Line 212:
Line 268: + Line 217:
Line 274: + Line 222:
Line 280: + Line 231:
Line 290: + + Line 238:
Line 299: + + Line 245:
Line 308: + + Line 256:
Line 321: + Line 261:
Line 327: + Line 266:
Line 333: + Line 275:
Line 343: + + +
→Sanskrit text, transliteration and english translation
सूत्रस्थानम् - १. दीर्घञ्जीवितीयोऽध्यायः
सूत्रस्थानम् - १. दीर्घञ्जीवितीयोऽध्यायः
अथातो दीर्घञ्जीवितीयमध्यायं व्याख्यास्यामः||१||
अथातो दीर्घञ्जीवितीयमध्यायं व्याख्यास्यामः||१||
इति ह स्माह भगवानात्रेयः||२||
इति ह स्माह भगवानात्रेयः||२||
Athātō dīrghañjīvitīyamadhyāyamvyākhyāsyāmaḥ||1||
Athātō dīrghañjīvitīyamadhyāyamvyākhyāsyāmaḥ||1||
Iti ha smāha bhagavānātrēyaḥ||2||
Iti ha smāha bhagavānātrēyaḥ||2||
athAto dIrgha~jjIvitIyamadhyAyaM vyAkhyAsyAmaH||1||
athAto dIrgha~jjIvitIyamadhyAyaM vyAkhyAsyAmaH||1||
iti ha smAha bhagavAnAtreyaH||2||
iti ha smAha bhagavAnAtreyaH||2||
Now (I) shall expound the chapter on longevity. [1]
Now (I) shall expound the chapter on longevity. [1]
Thus said Lord Atreya. [2]
Thus said Lord Atreya. [2]
====Hierarchy of transformation of knowledge in Ayurveda:====
====Hierarchy of transformation of knowledge in Ayurveda:====
ब्रह्मणा हि यथाप्रोक्तमायुर्वेदं प्रजापतिः|
ब्रह्मणा हि यथाप्रोक्तमायुर्वेदं प्रजापतिः|
जग्राह निखिलेनादावश्विनौ तु पुनस्ततः||४||
जग्राह निखिलेनादावश्विनौ तु पुनस्ततः||४||
अश्विभ्यां भगवाञ्छक्रः प्रतिपेदे ह केवलम्|
अश्विभ्यां भगवाञ्छक्रः प्रतिपेदे ह केवलम्|
ऋषिप्रोक्तो भरद्वाजस्तस्माच्छक्रमुपागमत्||५||
ऋषिप्रोक्तो भरद्वाजस्तस्माच्छक्रमुपागमत्||५||
brahmaṇā hi yathāprōktamāyurvēdaṁ prajāpatiḥ|
brahmaṇā hi yathāprōktamāyurvēdaṁ prajāpatiḥ|
jagrāha nikhilēnādāvaśvinau tu punastataḥ||4||
jagrāha nikhilēnādāvaśvinau tu punastataḥ||4||
aśvibhyāṁ bhagavāñchakraḥ pratipēdē ha kēvalam|
aśvibhyāṁ bhagavāñchakraḥ pratipēdē ha kēvalam|
r̥ṣiprōktō bharadvājastasmācchakramupāgamat||5||
r̥ṣiprōktō bharadvājastasmācchakramupāgamat||5||
brahmaNA hi yathAproktamAyurvedaM prajApatiH|
brahmaNA hi yathAproktamAyurvedaM prajApatiH|
jagrAha nikhilenAdAvashvinau tu punastataH||4||
jagrAha nikhilenAdAvashvinau tu punastataH||4||
ashvibhyAM bhagavA~jchakraH pratipede ha kevalam|
ashvibhyAM bhagavA~jchakraH pratipede ha kevalam|
RuShiprokto bharadvAjastasmAcchakramupAgamat||5||
RuShiprokto bharadvAjastasmAcchakramupAgamat||5||
विघ्नभूता यदा रोगाः प्रादुर्भूताः शरीरिणाम्|
विघ्नभूता यदा रोगाः प्रादुर्भूताः शरीरिणाम्|
तपोपवासाध्ययनब्रह्मचर्यव्रतायुषाम् ||६||
तपोपवासाध्ययनब्रह्मचर्यव्रतायुषाम् ||६||
तदा भूतेष्वनुक्रोशं पुरस्कृत्य महर्षयः|
तदा भूतेष्वनुक्रोशं पुरस्कृत्य महर्षयः|
समेताः पुण्यकर्माणः पार्श्वे हिमवतः शुभे||७||
समेताः पुण्यकर्माणः पार्श्वे हिमवतः शुभे||७||
vighnabhūtā yadā rōgāḥ prādurbhūtāḥ śarīriṇām|
vighnabhūtā yadā rōgāḥ prādurbhūtāḥ śarīriṇām|
tapōpavāsādhyayanabrahmacaryavratāyuṣām ||6||
tapōpavāsādhyayanabrahmacaryavratāyuṣām ||6||
tadā bhūtēṣvanukrōśaṁ puraskr̥tya maharṣayaḥ|
tadā bhūtēṣvanukrōśaṁ puraskr̥tya maharṣayaḥ|
samētāḥ puṇyakarmāṇaḥ pārśvē himavataḥ śubhē||7||
samētāḥ puṇyakarmāṇaḥ pārśvē himavataḥ śubhē||7||
vighnabhUtA yadA rogAH prAdurbhUtAH sharIriNAm|
vighnabhUtA yadA rogAH prAdurbhUtAH sharIriNAm|
tapopavAsAdhyayanabrahmacaryavratAyuShAm ||6||
tapopavAsAdhyayanabrahmacaryavratAyuShAm ||6||
tadA bhUteShvanukroshaM puraskRutya maharShayaH|
tadA bhUteShvanukroshaM puraskRutya maharShayaH|
sametAH puNyakarmANaH pArshve himavataH shubhe||7||
sametAH puNyakarmANaH pArshve himavataH shubhe||7||
अङ्गिरा जमदग्निश्च वसिष्ठः कश्यपो भृगुः|
अङ्गिरा जमदग्निश्च वसिष्ठः कश्यपो भृगुः|
आत्रेयो गौतमः साङ्ख्यः पुलस्त्यो नारदोऽसितः||८||
आत्रेयो गौतमः साङ्ख्यः पुलस्त्यो नारदोऽसितः||८||
अगस्त्यो वामदेवश्च मार्कण्डेयाश्वलायनौ|
अगस्त्यो वामदेवश्च मार्कण्डेयाश्वलायनौ|
पारिक्षिर्भिक्षुरात्रेयो भरद्वाजः कपिञ्ज(ष्ठ)लः||९||
पारिक्षिर्भिक्षुरात्रेयो भरद्वाजः कपिञ्ज(ष्ठ)लः||९||
विश्वामित्राश्मरथ्यौ च भार्गवश्च्यवनोऽभिजित्|
विश्वामित्राश्मरथ्यौ च भार्गवश्च्यवनोऽभिजित्|
गार्ग्यः शाण्डिल्यकौण्डिल्यौ(न्यौ)वार्क्षिर्देवलगालवौ||१०||
गार्ग्यः शाण्डिल्यकौण्डिल्यौ(न्यौ)वार्क्षिर्देवलगालवौ||१०||
साङ्कृत्यो बैजवापिश्च कुशिको बादरायणः|
साङ्कृत्यो बैजवापिश्च कुशिको बादरायणः|
बडिशः शरलोमा च काप्यकात्यायनावुभौ||११||
बडिशः शरलोमा च काप्यकात्यायनावुभौ||११||
काङ्कायनः कैकशेयो धौम्यो मारीचकाश्यपौ|
काङ्कायनः कैकशेयो धौम्यो मारीचकाश्यपौ|
शर्कराक्षो हिरण्याक्षो लोकाक्षः पैङ्गिरेव च||१२||
शर्कराक्षो हिरण्याक्षो लोकाक्षः पैङ्गिरेव च||१२||
शौनकः शाकुनेयश्च मैत्रेयो मैमतायनिः|
शौनकः शाकुनेयश्च मैत्रेयो मैमतायनिः|
वैखानसा वालखिल्यास्तथा चान्ये महर्षयः||१३||
वैखानसा वालखिल्यास्तथा चान्ये महर्षयः||१३||
ब्रह्मज्ञानस्य निधयो द(य)मस्य नियमस्य च|
ब्रह्मज्ञानस्य निधयो द(य)मस्य नियमस्य च|
तपसस्तेजसा दीप्ता हूयमाना इवाग्नयः||१४||
तपसस्तेजसा दीप्ता हूयमाना इवाग्नयः||१४||
सुखोपविष्टास्ते तत्र पुण्यां चक्रुः कथामिमाम्|
सुखोपविष्टास्ते तत्र पुण्यां चक्रुः कथामिमाम्|
aṅgirā jamadagniśca vasiṣṭhaḥ kaśyapō bhr̥guḥ|
aṅgirā jamadagniśca vasiṣṭhaḥ kaśyapō bhr̥guḥ|
ātrēyō gautamaḥ sāṅkhyaḥ pulastyō nāradō'sitaḥ||8||
ātrēyō gautamaḥ sāṅkhyaḥ pulastyō nāradō'sitaḥ||8||
agastyō vāmadēvaśca mārkaṇḍēyāśvalāyanau|
agastyō vāmadēvaśca mārkaṇḍēyāśvalāyanau|
pārikṣirbhikṣurātrēyō bharadvājaḥ kapiñja(ṣṭha)laḥ||9||
pārikṣirbhikṣurātrēyō bharadvājaḥ kapiñja(ṣṭha)laḥ||9||
viśvāmitrāśmarathyau ca bhārgavaścyavanō'bhijit|
viśvāmitrāśmarathyau ca bhārgavaścyavanō'bhijit|
gārgyaḥ śāṇḍilyakauṇḍilyau(nyau)vārkṣirdēvalagālavau||10||
gārgyaḥ śāṇḍilyakauṇḍilyau(nyau)vārkṣirdēvalagālavau||10||
sāṅkr̥tyō baijavāpiśca kuśikō bādarāyaṇaḥ|
sāṅkr̥tyō baijavāpiśca kuśikō bādarāyaṇaḥ|
baḍiśaḥ śaralōmā ca kāpyakātyāyanāvubhau||11||
baḍiśaḥ śaralōmā ca kāpyakātyāyanāvubhau||11||
kāṅkāyanaḥ kaikaśēyō dhaumyō mārīcakāśyapau|
kāṅkāyanaḥ kaikaśēyō dhaumyō mārīcakāśyapau|
śarkarākṣō hiraṇyākṣō lōkākṣaḥ paiṅgirēva ca||12||
śarkarākṣō hiraṇyākṣō lōkākṣaḥ paiṅgirēva ca||12||
śaunakaḥ śākunēyaśca maitrēyō maimatāyaniḥ|
śaunakaḥ śākunēyaśca maitrēyō maimatāyaniḥ|
vaikhānasā vālakhilyāstathā cānyē maharṣayaḥ||13||
vaikhānasā vālakhilyāstathā cānyē maharṣayaḥ||13||
brahmajñānasya nidhayō da(ya)masya niyamasya ca|
brahmajñānasya nidhayō da(ya)masya niyamasya ca|
tapasastējasā dīptā hūyamānā ivāgnayaḥ||14||
tapasastējasā dīptā hūyamānā ivāgnayaḥ||14||
sukhōpaviṣṭāstē tatra puṇyāṁ cakruḥ kathāmimām|
sukhōpaviṣṭāstē tatra puṇyāṁ cakruḥ kathāmimām|
a~ggirA jamadagnishca vasiShThaH kashyapo bhRuguH|
a~ggirA jamadagnishca vasiShThaH kashyapo bhRuguH|
Atreyo gautamaH sA~gkhyaH pulastyo nArado~asitaH||8||
Atreyo gautamaH sA~gkhyaH pulastyo nArado~asitaH||8||
agastyo vAmadevashca mArkaNDeyAshvalAyanau|
agastyo vAmadevashca mArkaNDeyAshvalAyanau|
pArikShirbhikShurAtreyo bharadvAjaH kapi~jja(ShTha)laH||9||
pArikShirbhikShurAtreyo bharadvAjaH kapi~jja(ShTha)laH||9||
vishvAmitrAshmarathyau ca bhArgavashcyavano~abhijit|
vishvAmitrAshmarathyau ca bhArgavashcyavano~abhijit|
gArgyaH shANDilyakauNDilyau(nyau)vArkShirdevalagAlavau||10||
gArgyaH shANDilyakauNDilyau(nyau)vArkShirdevalagAlavau||10||
sA~gkRutyo baijavApishca kushiko bAdarAyaNaH|
sA~gkRutyo baijavApishca kushiko bAdarAyaNaH|
baDishaH sharalomA ca kApyakAtyAyanAvubhau||11||
baDishaH sharalomA ca kApyakAtyAyanAvubhau||11||
kA~gkAyanaH kaikasheyo dhaumyo mArIcakAshyapau|
kA~gkAyanaH kaikasheyo dhaumyo mArIcakAshyapau|
sharkarAkSho hiraNyAkSho lokAkShaH pai~ggireva ca||12||
sharkarAkSho hiraNyAkSho lokAkShaH pai~ggireva ca||12||
shaunakaH shAkuneyashca maitreyo maimatAyaniH|
shaunakaH shAkuneyashca maitreyo maimatAyaniH|
vaikhAnasA vAlakhilyAstathA cAnye maharShayaH||13||
vaikhAnasA vAlakhilyAstathA cAnye maharShayaH||13||
brahmaj~jAnasya nidhayo da(ya)masya niyamasya ca|
brahmaj~jAnasya nidhayo da(ya)masya niyamasya ca|
tapasastejasA dIptA hUyamAnA ivAgnayaH||14||
tapasastejasA dIptA hUyamAnA ivAgnayaH||14||
sukhopaviShTAste tatra puNyAM cakruH kathAmimAm|15|
sukhopaviShTAste tatra puNyAM cakruH kathAmimAm|15|
धर्मार्थकाममोक्षाणामारोग्यं मूलमुत्तमम्||१५||
धर्मार्थकाममोक्षाणामारोग्यं मूलमुत्तमम्||१५||
रोगास्तस्यापहर्तारः श्रेयसो जीवितस्य च|
रोगास्तस्यापहर्तारः श्रेयसो जीवितस्य च|
प्रादुर्भूतो मनुष्याणामन्तरायो महानयम्||१६||
प्रादुर्भूतो मनुष्याणामन्तरायो महानयम्||१६||
कः स्यात्तेषां शमोपाय इत्युक्त्वा ध्यानमास्थिताः|
कः स्यात्तेषां शमोपाय इत्युक्त्वा ध्यानमास्थिताः|
अथ ते शरणं शक्रं ददृशुर्ध्यानचक्षुषा||१७||
अथ ते शरणं शक्रं ददृशुर्ध्यानचक्षुषा||१७||
स वक्ष्यति शमोपायं यथावदमरप्रभुः|
स वक्ष्यति शमोपायं यथावदमरप्रभुः|
dharmārthakāmamōkṣāṇāmārōgyaṁ mūlamuttamam||15||
dharmārthakāmamōkṣāṇāmārōgyaṁ mūlamuttamam||15||
rōgāstasyāpahartāraḥ śrēyasō jīvitasya ca|
rōgāstasyāpahartāraḥ śrēyasō jīvitasya ca|
prādurbhūtō manuṣyāṇāmantarāyō mahānayam||16||
prādurbhūtō manuṣyāṇāmantarāyō mahānayam||16||
kaḥ syāttēṣāṁ śamōpāya ityuktvā dhyānamāsthitāḥ|
kaḥ syāttēṣāṁ śamōpāya ityuktvā dhyānamāsthitāḥ|
atha tē śaraṇaṁ śakraṁ dadr̥śurdhyānacakṣuṣā||17||
atha tē śaraṇaṁ śakraṁ dadr̥śurdhyānacakṣuṣā||17||
sa vakṣyati śamōpāyaṁ yathāvadamaraprabhuḥ|
sa vakṣyati śamōpāyaṁ yathāvadamaraprabhuḥ|
dharmArthakAmamokShANAmArogyaM mUlamuttamam||15||
dharmArthakAmamokShANAmArogyaM mUlamuttamam||15||
rogAstasyApahartAraH shreyaso jIvitasya ca|
rogAstasyApahartAraH shreyaso jIvitasya ca|
prAdurbhUto manuShyANAmantarAyo mahAnayam||16||
prAdurbhUto manuShyANAmantarAyo mahAnayam||16||
kaH syAtteShAM shamopAya ityuktvA dhyAnamAsthitAH|
kaH syAtteShAM shamopAya ityuktvA dhyAnamAsthitAH|
atha te sharaNaM shakraM dadRushurdhyAnacakShuShA||17||
atha te sharaNaM shakraM dadRushurdhyAnacakShuShA||17||
sa vakShyati shamopAyaM yathAvadamaraprabhuH|18|
sa vakShyati shamopAyaM yathAvadamaraprabhuH|18|
कः सहस्राक्षभवनं गच्छेत् प्रष्टुं शचीपतिम्||१८||
कः सहस्राक्षभवनं गच्छेत् प्रष्टुं शचीपतिम्||१८||
अहमर्थे नियुज्येयमत्रेति प्रथमं वचः|
अहमर्थे नियुज्येयमत्रेति प्रथमं वचः|
भरद्वाजोऽब्रवीत्तस्मादृषिभिः स नियोजितः||१९||
भरद्वाजोऽब्रवीत्तस्मादृषिभिः स नियोजितः||१९||
स शक्रभवनं गत्वा सुरर्षिगणमध्यगम् |
स शक्रभवनं गत्वा सुरर्षिगणमध्यगम् |
ददर्श बलहन्तारं दीप्यमानमिवानलम्||२०||
ददर्श बलहन्तारं दीप्यमानमिवानलम्||२०||
सोऽभिगम्य जयाशीर्भिरभिनन्द्य सुरेश्वरम्|
सोऽभिगम्य जयाशीर्भिरभिनन्द्य सुरेश्वरम्|
प्रोवाच विनयाद्धीमानृषीणां वाक्यमुत्तमम्||२१||
प्रोवाच विनयाद्धीमानृषीणां वाक्यमुत्तमम्||२१||
व्याधयो हि समुत्पन्नाः सर्वप्राणिभयङ्कराः|
व्याधयो हि समुत्पन्नाः सर्वप्राणिभयङ्कराः|
तद्ब्रूहि मे शमोपायं यथावदमरप्रभो||२२||
तद्ब्रूहि मे शमोपायं यथावदमरप्रभो||२२||
तस्मै प्रोवाच भगवानायुर्वेदं शतक्रतुः|
तस्मै प्रोवाच भगवानायुर्वेदं शतक्रतुः|
पदैरल्पैर्मतिं बुद्ध्वा विपुलां परमर्षये||२३||
पदैरल्पैर्मतिं बुद्ध्वा विपुलां परमर्षये||२३||
kaḥ sahasrākṣabhavanaṁ gacchēt praṣṭuṁ śacīpatim||18||
kaḥ sahasrākṣabhavanaṁ gacchēt praṣṭuṁ śacīpatim||18||
ahamarthē niyujyēyamatrēti prathamaṁ vacaḥ|
ahamarthē niyujyēyamatrēti prathamaṁ vacaḥ|
bharadvājō'bravīttasmādr̥ṣibhiḥ sa niyōjitaḥ||19||
bharadvājō'bravīttasmādr̥ṣibhiḥ sa niyōjitaḥ||19||
sa śakrabhavanaṁ gatvā surarṣigaṇamadhyagam [1] |
sa śakrabhavanaṁ gatvā surarṣigaṇamadhyagam [1] |
dadarśa balahantāraṁ dīpyamānamivānalam||20||
dadarśa balahantāraṁ dīpyamānamivānalam||20||
sō'bhigamya jayāśīrbhirabhinandya surēśvaram|
sō'bhigamya jayāśīrbhirabhinandya surēśvaram|
prōvāca vinayāddhīmānr̥ṣīṇāṁ vākyamuttamam||21||
prōvāca vinayāddhīmānr̥ṣīṇāṁ vākyamuttamam||21||
vyādhayō hi samutpannāḥ sarvaprāṇibhayaṅkarāḥ|
vyādhayō hi samutpannāḥ sarvaprāṇibhayaṅkarāḥ|
tadbrūhi mē śamōpāyaṁ yathāvadamaraprabhō||22||
tadbrūhi mē śamōpāyaṁ yathāvadamaraprabhō||22||
tasmai prōvāca bhagavānāyurvēdaṁ śatakratuḥ|
tasmai prōvāca bhagavānāyurvēdaṁ śatakratuḥ|
padairalpairmatiṁ buddhvā vipulāṁ paramarṣayē||23||
padairalpairmatiṁ buddhvā vipulāṁ paramarṣayē||23||
kaH sahasrAkShabhavanaM gacchet praShTuM shacIpatim||18||
kaH sahasrAkShabhavanaM gacchet praShTuM shacIpatim||18||
ahamarthe niyujyeyamatreti prathamaM vacaH|
ahamarthe niyujyeyamatreti prathamaM vacaH|
bharadvAjo~abravIttasmAdRuShibhiH sa niyojitaH||19||
bharadvAjo~abravIttasmAdRuShibhiH sa niyojitaH||19||
sa shakrabhavanaM gatvA surarShigaNamadhyagam [1] |
sa shakrabhavanaM gatvA surarShigaNamadhyagam [1] |
dadarsha balahantAraM [2] dIpyamAnamivAnalam||20||
dadarsha balahantAraM [2] dIpyamAnamivAnalam||20||
so~abhigamya [3] jayAshIrbhirabhinandya sureshvaram|
so~abhigamya [3] jayAshIrbhirabhinandya sureshvaram|
provAca vinayAddhImAnRuShINAM [4] vAkyamuttamam||21||
provAca vinayAddhImAnRuShINAM [4] vAkyamuttamam||21||
vyAdhayo hi samutpannAH sarvaprANibhaya~gkarAH|
vyAdhayo hi samutpannAH sarvaprANibhaya~gkarAH|
tadbrUhi me shamopAyaM yathAvadamaraprabho||22||
tadbrUhi me shamopAyaM yathAvadamaraprabho||22||
tasmai provAca bhagavAnAyurvedaM shatakratuH|
tasmai provAca bhagavAnAyurvedaM shatakratuH|
padairalpairmatiM buddhvA vipulAM paramarShaye||23||
padairalpairmatiM buddhvA vipulAM paramarShaye||23||
सोऽनन्तपारं त्रिस्कन्धमायुर्वेदं महामतिः|
सोऽनन्तपारं त्रिस्कन्धमायुर्वेदं महामतिः|
यथावदचिरात् सर्वं बुबुधे तन्मना मुनिः||२५||
यथावदचिरात् सर्वं बुबुधे तन्मना मुनिः||२५||
तेनायुरमितं लेभे भरद्वाजः सुखान्वितम्|
तेनायुरमितं लेभे भरद्वाजः सुखान्वितम्|
ऋषिभ्योऽनधिकं तच्च शशंसानवशेषयन्||२६||
ऋषिभ्योऽनधिकं तच्च शशंसानवशेषयन्||२६||
sō'nantapāraṁ triskandhamāyurvēdaṁ mahāmatiḥ|
sō'nantapāraṁ triskandhamāyurvēdaṁ mahāmatiḥ|
yathāvadacirāt sarvaṁ bubudhē tanmanā muniḥ||25||
yathāvadacirāt sarvaṁ bubudhē tanmanā muniḥ||25||
tēnāyuramitaṁ lēbhē bharadvājaḥ sukhānvitam|
tēnāyuramitaṁ lēbhē bharadvājaḥ sukhānvitam|
r̥ṣibhyō'nadhikaṁ tacca śaśaṁsānavaśēṣayan||26||
r̥ṣibhyō'nadhikaṁ tacca śaśaṁsānavaśēṣayan||26||
so~anantapAraM triskandhamAyurvedaM mahAmatiH|
so~anantapAraM triskandhamAyurvedaM mahAmatiH|
yathAvadacirAt sarvaM bubudhe tanmanA muniH||25||
yathAvadacirAt sarvaM bubudhe tanmanA muniH||25||
tenAyuramitaM lebhe bharadvAjaH sukhAnvitam|
tenAyuramitaM lebhe bharadvAjaH sukhAnvitam|
RuShibhyo~anadhikaM tacca shashaMsAnavasheShayan||26||
RuShibhyo~anadhikaM tacca shashaMsAnavasheShayan||26||
ऋषयश्च भरद्वाजाज्जगृहुस्तं प्रजाहितम्|
ऋषयश्च भरद्वाजाज्जगृहुस्तं प्रजाहितम्|
दीर्घमायुश्चिकीर्षन्तो वेदं वर्धनमायुषः||२७||
दीर्घमायुश्चिकीर्षन्तो वेदं वर्धनमायुषः||२७||
महर्षयस्ते ददृशुर्यथावज्ज्ञानचक्षुषा|
महर्षयस्ते ददृशुर्यथावज्ज्ञानचक्षुषा|
सामान्यं च विशेषं च गुणान् द्रव्याणि कर्म च||२८||
सामान्यं च विशेषं च गुणान् द्रव्याणि कर्म च||२८||
समवायं च तज्ज्ञात्वा तन्त्रोक्तं विधिमास्थिताः|
समवायं च तज्ज्ञात्वा तन्त्रोक्तं विधिमास्थिताः|
लेभिरे परमं शर्म जीवितं चाप्यनित्वरम् ||२९||
लेभिरे परमं शर्म जीवितं चाप्यनित्वरम् ||२९||
r̥ṣayaśca bharadvājājjagr̥hustaṁ prajāhitam|
r̥ṣayaśca bharadvājājjagr̥hustaṁ prajāhitam|
dīrghamāyuścikīrṣantō vēdaṁ vardhanamāyuṣaḥ||27||
dīrghamāyuścikīrṣantō vēdaṁ vardhanamāyuṣaḥ||27||
maharṣayastē dadr̥śuryathāvajjñānacakṣuṣā|
maharṣayastē dadr̥śuryathāvajjñānacakṣuṣā|
sāmānyaṁ ca viśēṣaṁ ca guṇān dravyāṇi karma ca||28||
sāmānyaṁ ca viśēṣaṁ ca guṇān dravyāṇi karma ca||28||
samavāyaṁ ca tajjñātvā tantrōktaṁ vidhimāsthitāḥ|
samavāyaṁ ca tajjñātvā tantrōktaṁ vidhimāsthitāḥ|
lēbhirē paramaṁ śarma jīvitaṁ cāpyanitvaram ||29||
lēbhirē paramaṁ śarma jīvitaṁ cāpyanitvaram ||29||
RuShayashca bharadvAjAjjagRuhustaM prajAhitam|
RuShayashca bharadvAjAjjagRuhustaM prajAhitam|
dIrghamAyushcikIrShanto vedaM vardhanamAyuShaH||27||
dIrghamAyushcikIrShanto vedaM vardhanamAyuShaH||27||
maharShayaste dadRushuryathAvajj~jAnacakShuShA|
maharShayaste dadRushuryathAvajj~jAnacakShuShA|
sAmAnyaM ca visheShaM ca guNAn dravyANi karma ca||28||
sAmAnyaM ca visheShaM ca guNAn dravyANi karma ca||28||
samavAyaM ca tajj~jAtvA tantroktaM vidhimAsthitAH|
samavAyaM ca tajj~jAtvA tantroktaM vidhimAsthitAH|
lebhire paramaM sharma jIvitaM cApyanitvaram ||29||
lebhire paramaM sharma jIvitaM cApyanitvaram ||29||
अथ मैत्रीपरः पुण्यमायुर्वेदं पुनर्वसुः|
अथ मैत्रीपरः पुण्यमायुर्वेदं पुनर्वसुः|
शिष्येभ्यो दत्तवान् षड्भ्यः सर्वभूतानुकम्पया||३०||
शिष्येभ्यो दत्तवान् षड्भ्यः सर्वभूतानुकम्पया||३०||
अग्निवेशश्च भेल(ड)श्च जतूकर्णः पराशरः|
अग्निवेशश्च भेल(ड)श्च जतूकर्णः पराशरः|
हारीतः क्षारपाणिश्च जगृहुस्तन्मुनेर्वचः||३१||
हारीतः क्षारपाणिश्च जगृहुस्तन्मुनेर्वचः||३१||
atha maitrīparaḥ puṇyamāyurvēdaṁ punarvasuḥ|
atha maitrīparaḥ puṇyamāyurvēdaṁ punarvasuḥ|
śiṣyēbhyō dattavān ṣaḍbhyaḥ sarvabhūtānukampayā||30||
śiṣyēbhyō dattavān ṣaḍbhyaḥ sarvabhūtānukampayā||30||
agnivēśaśca bhēla(ḍa)śca jatūkarṇaḥ parāśaraḥ|
agnivēśaśca bhēla(ḍa)śca jatūkarṇaḥ parāśaraḥ|
hārītaḥ kṣārapāṇiśca jagr̥hustanmunērvacaḥ||31|
hārītaḥ kṣārapāṇiśca jagr̥hustanmunērvacaḥ||31|
atha maitrIparaH puNyamAyurvedaM punarvasuH|
atha maitrIparaH puNyamAyurvedaM punarvasuH|
shiShyebhyo dattavAn ShaDbhyaH sarvabhUtAnukampayA||30||
shiShyebhyo dattavAn ShaDbhyaH sarvabhUtAnukampayA||30||
agniveshashca bhela(Da)shca jatUkarNaH parAsharaH|
agniveshashca bhela(Da)shca jatUkarNaH parAsharaH|
hArItaH kShArapANishca jagRuhustanmunervacaH||31||
hArItaH kShArapANishca jagRuhustanmunervacaH||31||
बुद्धेर्विशेषस्तत्रासीन्नोपदेशान्तरं मुनेः|
बुद्धेर्विशेषस्तत्रासीन्नोपदेशान्तरं मुनेः|
तन्त्रस्य कर्ता प्रथममग्निवेशो यतोऽभवत्||३२||
तन्त्रस्य कर्ता प्रथममग्निवेशो यतोऽभवत्||३२||
अथ भेलादयश्चक्रुः स्वं स्वं तन्त्रं कृतानि च|
अथ भेलादयश्चक्रुः स्वं स्वं तन्त्रं कृतानि च|
श्रावयामासुरात्रेयं सर्षिसङ्घं सुमेधसः||३३||
श्रावयामासुरात्रेयं सर्षिसङ्घं सुमेधसः||३३||
श्रुत्वा सूत्रणमर्थानामृषयः पुण्यकर्मणाम्|
श्रुत्वा सूत्रणमर्थानामृषयः पुण्यकर्मणाम्|
यथावत्सूत्रितमिति प्रहृष्टास्तेऽनुमेनिरे||३४||
यथावत्सूत्रितमिति प्रहृष्टास्तेऽनुमेनिरे||३४||
सर्व एवास्तुवंस्तांश्च सर्वभूतहितैषिणः|
सर्व एवास्तुवंस्तांश्च सर्वभूतहितैषिणः|
साधु [१] भूतेष्वनुक्रोश इत्युच्चैरब्रुवन् समम्||३५||
साधु [१] भूतेष्वनुक्रोश इत्युच्चैरब्रुवन् समम्||३५||