Administrators, Editors, Bots, Bureaucrats, Charaksamhita, Moderators (CommentStreams), Interface administrators, Administrators
10,235
edits
Changes
no edit summary
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
आरग्वधः सैडगजः करञ्जो वासा गुडूची मदनं हरिद्रे|
आरग्वधः सैडगजः करञ्जो वासा गुडूची मदनं हरिद्रे| <br />
श्र्याह्वः सुराह्वः खदिरो धवश्च निम्बो विडङ्गं करवीरकत्वक्||३||
श्र्याह्वः सुराह्वः खदिरो धवश्च निम्बो विडङ्गं करवीरकत्वक्||३|| <br />
ग्रन्थिश्च भौर्जो लशुनः शिरीषः सलोमशो गुग्गुलुकृष्णगन्धे|
ग्रन्थिश्च भौर्जो लशुनः शिरीषः सलोमशो गुग्गुलुकृष्णगन्धे| <br />
फणिज्झको वत्सकसप्तपर्णौ पीलूनि कुष्ठं सुमनःप्रवालाः||४||
फणिज्झको वत्सकसप्तपर्णौ पीलूनि कुष्ठं सुमनःप्रवालाः||४|| <br />
वचा हरेणुस्त्रिवृता निकुम्भो भल्लातकं गैरिकमञ्जनं च|
वचा हरेणुस्त्रिवृता निकुम्भो भल्लातकं गैरिकमञ्जनं च| <br />
मनःशिलाले गृहधूम एला काशीसलोध्रार्जुनमुस्तसर्जाः||५||
मनःशिलाले गृहधूम एला काशीसलोध्रार्जुनमुस्तसर्जाः||५|| <br />
इत्यर्धरूपैर्विहिताः षडेते गोपित्तपीताः पुनरेव पिष्टाः|
इत्यर्धरूपैर्विहिताः षडेते गोपित्तपीताः पुनरेव पिष्टाः| <br />
सिद्धाः परं सर्षपतैलयुक्ताश्चूर्णप्रदेहा भिषजा प्रयोज्याः||६||
सिद्धाः परं सर्षपतैलयुक्ताश्चूर्णप्रदेहा भिषजा प्रयोज्याः||६|| <br />
कुष्ठानि कृच्छ्राणि नवं किलासं सुरेशलुप्तं किटिभं सदद्रु|
कुष्ठानि कृच्छ्राणि नवं किलासं सुरेशलुप्तं किटिभं सदद्रु| <br />
भगन्दरार्शांस्यपचीं सपामां हन्युः प्रयुक्तास्त्वचिरान्नराणाम्||७||
भगन्दरार्शांस्यपचीं सपामां हन्युः प्रयुक्तास्त्वचिरान्नराणाम्||७||<br />
<div class="mw-collapsible-content">
<div class="mw-collapsible-content">
āragvadhaḥ saiḍagajaḥ karañjō vāsā guḍūcī madanaṁ haridrē|
āragvadhaḥ saiḍagajaḥ karañjō vāsā guḍūcī madanaṁ haridrē| <br />
śryāhvaḥ surāhvaḥ khadirō dhavaśca nimbō viḍaṅgaṁ karavīrakatvak||3||
śryāhvaḥ surāhvaḥ khadirō dhavaśca nimbō viḍaṅgaṁ karavīrakatvak||3|| <br />
granthiśca bhaurjō laśunaḥ śirīṣaḥ salōmaśō guggulukr̥ṣṇagandhē|
granthiśca bhaurjō laśunaḥ śirīṣaḥ salōmaśō guggulukr̥ṣṇagandhē| <br />
phaṇijjhakō vatsakasaptaparṇau pīlūni kuṣṭhaṁ sumanaḥpravālāḥ||4||
phaṇijjhakō vatsakasaptaparṇau pīlūni kuṣṭhaṁ sumanaḥpravālāḥ||4|| <br />
vacā harēṇustrivr̥tā nikumbhō bhallātakaṁ gairikamañjanaṁ ca|
vacā harēṇustrivr̥tā nikumbhō bhallātakaṁ gairikamañjanaṁ ca| <br />
manaḥśilālē gr̥hadhūma ēlā kāśīsalōdhrārjunamustasarjāḥ||5||
manaḥśilālē gr̥hadhūma ēlā kāśīsalōdhrārjunamustasarjāḥ||5|| <br />
ityardharūpairvihitāḥ ṣaḍētē gōpittapītāḥ punarēva piṣṭāḥ|
ityardharūpairvihitāḥ ṣaḍētē gōpittapītāḥ punarēva piṣṭāḥ| <br />
siddhāḥ paraṁ sarṣapatailayuktāścūrṇapradēhā bhiṣajā prayōjyāḥ||6||
siddhāḥ paraṁ sarṣapatailayuktāścūrṇapradēhā bhiṣajā prayōjyāḥ||6|| <br />
kuṣṭhāni kr̥cchrāṇi navaṁ kilāsaṁ surēśaluptaṁ kiṭibhaṁ sadadru|
kuṣṭhāni kr̥cchrāṇi navaṁ kilāsaṁ surēśaluptaṁ kiṭibhaṁ sadadru| <br />
bhagandarārśāṁsyapacīṁ sapāmāṁ hanyuḥ prayuktāstvacirānnarāṇām||7||
bhagandarārśāṁsyapacīṁ sapāmāṁ hanyuḥ prayuktāstvacirānnarāṇām||7||<br />
AragvadhaH saiDagajaH kara~jjo vAsA guDUcI madanaM haridre|
AragvadhaH saiDagajaH kara~jjo vAsA guDUcI madanaM haridre| <br />
shryAhvaH surAhvaH khadiro dhavashca nimbo viDa~ggaM karavIrakatvak||3||
shryAhvaH surAhvaH khadiro dhavashca nimbo viDa~ggaM karavIrakatvak||3|| <br />
granthishca bhaurjo lashunaH shirIShaH salomasho guggulukRuShNagandhe|
granthishca bhaurjo lashunaH shirIShaH salomasho guggulukRuShNagandhe| <br />
phaNijjhako vatsakasaptaparNau pIlUni kuShThaM sumanaHpravAlAH||4||
phaNijjhako vatsakasaptaparNau pIlUni kuShThaM sumanaHpravAlAH||4|| <br />
vacA hareNustrivRutA nikumbho bhallAtakaM gairikama~jjanaM ca|
vacA hareNustrivRutA nikumbho bhallAtakaM gairikama~jjanaM ca| <br />
manaHshilAle gRuhadhUma elA kAshIsalodhrArjunamustasarjAH||5||
manaHshilAle gRuhadhUma elA kAshIsalodhrArjunamustasarjAH||5|| <br />
ityardharUpairvihitAH ShaDete gopittapItAH punareva piShTAH|
ityardharUpairvihitAH ShaDete gopittapItAH punareva piShTAH| <br />
siddhAH paraM sarShapatailayuktAshcUrNapradehA bhiShajA prayojyAH||6||
siddhAH paraM sarShapatailayuktAshcUrNapradehA bhiShajA prayojyAH||6|| <br />
kuShThAni kRucchrANi navaM kilAsaM sureshaluptaM kiTibhaM sadadru|
kuShThAni kRucchrANi navaM kilAsaM sureshaluptaM kiTibhaM sadadru| <br />
bhagandarArshAMsyapacIM sapAmAM hanyuH prayuktAstvacirAnnarANAm||7||
bhagandarArshAMsyapacIM sapAmAM hanyuH prayuktAstvacirAnnarANAm||7|| <br />
</div></div>
</div></div>
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
कुष्ठं हरिद्रे सुरसं पटोलं निम्बाश्वगन्धे सुरदारुशिग्रू|
कुष्ठं हरिद्रे सुरसं पटोलं निम्बाश्वगन्धे सुरदारुशिग्रू| <br />
ससर्षपं तुम्बुरुधान्यवन्यं चण्डां च चूर्णानि समानि कुर्यात्||८||
ससर्षपं तुम्बुरुधान्यवन्यं चण्डां च चूर्णानि समानि कुर्यात्||८|| <br />
तैस्तक्रपिष्टैः प्रथमं शरीरं तैलाक्तमुद्वर्तयितुं यतेत|
तैस्तक्रपिष्टैः प्रथमं शरीरं तैलाक्तमुद्वर्तयितुं यतेत| <br />
तेनास्यकण्डूः पिडकाः सकोठाः कुष्ठानि शोफाश्च शमं व्रजन्ति||९||
तेनास्यकण्डूः पिडकाः सकोठाः कुष्ठानि शोफाश्च शमं व्रजन्ति||९|| <br />
<div class="mw-collapsible-content">
<div class="mw-collapsible-content">
kuṣṭhaṁ haridrē surasaṁ paṭōlaṁ nimbāśvagandhē suradāruśigrū|
kuṣṭhaṁ haridrē surasaṁ paṭōlaṁ nimbāśvagandhē suradāruśigrū| <br />
sasarṣapaṁ tumburudhānyavanyaṁ caṇḍāṁ ca cūrṇāni samāni kuryāt||8||
sasarṣapaṁ tumburudhānyavanyaṁ caṇḍāṁ ca cūrṇāni samāni kuryāt||8|| <br />
taistakrapiṣṭaiḥ prathamaṁ śarīraṁ tailāktamudvartayituṁ yatēta|
taistakrapiṣṭaiḥ prathamaṁ śarīraṁ tailāktamudvartayituṁ yatēta| <br />
tēnāsyakaṇḍūḥ piḍakāḥ sakōṭhāḥ kuṣṭhāni śōphāśca śamaṁ vrajanti||9||
tēnāsyakaṇḍūḥ piḍakāḥ sakōṭhāḥ kuṣṭhāni śōphāśca śamaṁ vrajanti||9|| <br />
kuShThaM haridre surasaM paTolaM nimbAshvagandhe suradArushigrU|
kuShThaM haridre surasaM paTolaM nimbAshvagandhe suradArushigrU| <br />
sasarShapaM tumburudhAnyavanyaM caNDAM ca cUrNAni samAni kuryAt||8||
sasarShapaM tumburudhAnyavanyaM caNDAM ca cUrNAni samAni kuryAt||8|| <br />
taistakrapiShTaiH prathamaM sharIraM tailAktamudvartayituM yateta|
taistakrapiShTaiH prathamaM sharIraM tailAktamudvartayituM yateta| <br />
tenAsyakaNDUH piDakAH sakoThAH kuShThAni shophAshca shamaM vrajanti||9||
tenAsyakaNDUH piDakAH sakoThAH kuShThAni shophAshca shamaM vrajanti||9|| <br />
</div></div>
</div></div>
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
कुष्ठामृतासङ्गकटङ्कटेरीकासीसकम्पिल्लकमुस्तलोध्राः|
कुष्ठामृतासङ्गकटङ्कटेरीकासीसकम्पिल्लकमुस्तलोध्राः| <br />
सौगन्धिकं सर्जरसो विडङ्गं मनःशिलाले करवीरकत्वक्||१०||
सौगन्धिकं सर्जरसो विडङ्गं मनःशिलाले करवीरकत्वक्||१०|| <br />
तैलाक्तगात्रस्य कृतानि चूर्णान्येतानि दद्यादवचूर्णनार्थम्|
तैलाक्तगात्रस्य कृतानि चूर्णान्येतानि दद्यादवचूर्णनार्थम्| <br />
दद्रूः सकण्डूः किटिभानि पामा विचर्चिका चैव तथैति शान्तिम्||११||
दद्रूः सकण्डूः किटिभानि पामा विचर्चिका चैव तथैति शान्तिम्||११|| <br />
<div class="mw-collapsible-content">
<div class="mw-collapsible-content">
kuṣṭhāmr̥tāsaṅgakaṭaṅkaṭērīkāsīsakampillakamustalōdhrāḥ|
kuṣṭhāmr̥tāsaṅgakaṭaṅkaṭērīkāsīsakampillakamustalōdhrāḥ| <br />
saugandhikaṁ sarjarasō viḍaṅgaṁ manaḥśilālē karavīrakatvak||10||
saugandhikaṁ sarjarasō viḍaṅgaṁ manaḥśilālē karavīrakatvak||10|| <br />
tailāktagātrasya kr̥tāni cūrṇānyētāni dadyādavacūrṇanārtham|
tailāktagātrasya kr̥tāni cūrṇānyētāni dadyādavacūrṇanārtham| <br />
dadrūḥ sakaṇḍūḥ kiṭibhāni pāmā vicarcikā caiva tathaiti śāntim||11||
dadrūḥ sakaṇḍūḥ kiṭibhāni pāmā vicarcikā caiva tathaiti śāntim||11|| <br />
kuShThAmRutAsa~ggakaTa~gkaTerIkAsIsakampillakamustalodhrAH|
kuShThAmRutAsa~ggakaTa~gkaTerIkAsIsakampillakamustalodhrAH| <br />
saugandhikaM sarjaraso viDa~ggaM manaHshilAle karavIrakatvak||10||
saugandhikaM sarjaraso viDa~ggaM manaHshilAle karavIrakatvak||10|| <br />
tailAktagAtrasya kRutAni cUrNAnyetAni dadyAdavacUrNanArtham|
tailAktagAtrasya kRutAni cUrNAnyetAni dadyAdavacUrNanArtham| <br />
dadrUH sakaNDUH kiTibhAni pAmA vicarcikA caiva tathaiti shAntim||11||
dadrUH sakaNDUH kiTibhAni pAmA vicarcikA caiva tathaiti shAntim||11|| <br />
</div></div>
</div></div>
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
मनःशिलाले मरिचानि तैलमार्कं पयः कुष्ठहरः प्रदेहः|
मनःशिलाले मरिचानि तैलमार्कं पयः कुष्ठहरः प्रदेहः| <br />
तुत्थं विडङ्गं मरिचानि कुष्ठं लोध्रं च तद्वत् समनःशिलं स्यात्||१२||
तुत्थं विडङ्गं मरिचानि कुष्ठं लोध्रं च तद्वत् समनःशिलं स्यात्||१२||<br />
<div class="mw-collapsible-content">
<div class="mw-collapsible-content">
manaḥśilālē maricāni tailamārkaṁ payaḥ kuṣṭhaharaḥ pradēhaḥ|
manaḥśilālē maricāni tailamārkaṁ payaḥ kuṣṭhaharaḥ pradēhaḥ| <br />
tutthaṁ viḍaṅgaṁ maricāni kuṣṭhaṁ lōdhraṁ ca tadvat samanaḥśilaṁ syāt||12||
tutthaṁ viḍaṅgaṁ maricāni kuṣṭhaṁ lōdhraṁ ca tadvat samanaḥśilaṁ syāt||12|| <br />
manaHshilAle maricAni tailamArkaM payaH kuShThaharaH pradehaH|
manaHshilAle maricAni tailamArkaM payaH kuShThaharaH pradehaH| <br />
tutthaM viDa~ggaM maricAni kuShThaM lodhraM ca tadvat samanaHshilaM syAt||12||
tutthaM viDa~ggaM maricAni kuShThaM lodhraM ca tadvat samanaHshilaM syAt||12|| <br />
</div></div>
</div></div>
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
रसाञ्जनं सप्रपुन्नाडबीजं युक्तं कपित्थस्य रसेन लेपः|
रसाञ्जनं सप्रपुन्नाडबीजं युक्तं कपित्थस्य रसेन लेपः| <br />
करञ्जबीजैडगजं सकुष्ठं गोमूत्रपिष्टं च परः प्रदेहः||१३||
करञ्जबीजैडगजं सकुष्ठं गोमूत्रपिष्टं च परः प्रदेहः||१३||<br />
<div class="mw-collapsible-content">
<div class="mw-collapsible-content">
rasāñjanaṁ saprapunnāḍabījaṁ yuktaṁ kapitthasya rasēna lēpaḥ|
rasāñjanaṁ saprapunnāḍabījaṁ yuktaṁ kapitthasya rasēna lēpaḥ| <br />
karañjabījaiḍagajaṁ sakuṣṭhaṁ gōmūtrapiṣṭaṁ ca paraḥ pradēhaḥ||13||
karañjabījaiḍagajaṁ sakuṣṭhaṁ gōmūtrapiṣṭaṁ ca paraḥ pradēhaḥ||13||<br />
rasA~jjanaM saprapunnADabIjaM yuktaM kapitthasya rasena lepaH|
rasA~jjanaM saprapunnADabIjaM yuktaM kapitthasya rasena lepaH| <br />
kara~jjabIjaiDagajaM sakuShThaM gomUtrapiShTaM ca paraH pradehaH||13||
kara~jjabIjaiDagajaM sakuShThaM gomUtrapiShTaM ca paraH pradehaH||13||<br />
</div></div>
</div></div>
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
उभे हरिद्रे कुटजस्य बीजं करञ्जबीजं सुमनःप्रवालान्|
उभे हरिद्रे कुटजस्य बीजं करञ्जबीजं सुमनःप्रवालान्| <br />
त्वचं समध्यां हयमारकस्य लेपं तिलक्षारयुतं विदध्यात्||१४||
त्वचं समध्यां हयमारकस्य लेपं तिलक्षारयुतं विदध्यात्||१४||<br />
<div class="mw-collapsible-content">
<div class="mw-collapsible-content">
ubhē haridrē kuṭajasya bījaṁ karañjabījaṁ sumanaḥpravālān|
ubhē haridrē kuṭajasya bījaṁ karañjabījaṁ sumanaḥpravālān| <br />
tvacaṁ samadhyāṁ hayamārakasya lēpaṁ tilakṣārayutaṁ vidadhyāt||14||
tvacaṁ samadhyāṁ hayamārakasya lēpaṁ tilakṣārayutaṁ vidadhyāt||14|| <br />
ubhe haridre kuTajasya bIjaM kara~jjabIjaM sumanaHpravAlAn|
ubhe haridre kuTajasya bIjaM kara~jjabIjaM sumanaHpravAlAn| <br />
tvacaM samadhyAM hayamArakasya lepaM tilakShArayutaM vidadhyAt||14||
tvacaM samadhyAM hayamArakasya lepaM tilakShArayutaM vidadhyAt||14|| <br />
</div></div>
</div></div>
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
मनःशिला त्वक् कुटजात् सकुष्ठात् सलोमशः सैडगजः करञ्जः|
मनःशिला त्वक् कुटजात् सकुष्ठात् सलोमशः सैडगजः करञ्जः| <br />
ग्रन्थिश्च भौर्जः करवीरमूलं चूर्णानि साध्यानि तुषोदकेन||१५||
ग्रन्थिश्च भौर्जः करवीरमूलं चूर्णानि साध्यानि तुषोदकेन||१५|| <br />
पलाशनिर्दाहरसेन चापि कर्षोद्धृतान्याढकसम्मितेन|
पलाशनिर्दाहरसेन चापि कर्षोद्धृतान्याढकसम्मितेन| <br />
दर्वीप्रलेपं प्रवदन्ति लेपमेतं परं कुष्ठनिसूदनाय||१६||
दर्वीप्रलेपं प्रवदन्ति लेपमेतं परं कुष्ठनिसूदनाय||१६||<br />
<div class="mw-collapsible-content">
<div class="mw-collapsible-content">
manaḥśilā tvak kuṭajāt sakuṣṭhāt salōmaśaḥ saiḍagajaḥ karañjaḥ|
manaḥśilā tvak kuṭajāt sakuṣṭhāt salōmaśaḥ saiḍagajaḥ karañjaḥ| <br />
granthiśca bhaurjaḥ karavīramūlaṁ cūrṇāni sādhyāni tuṣōdakēna||15||
granthiśca bhaurjaḥ karavīramūlaṁ cūrṇāni sādhyāni tuṣōdakēna||15|| <br />
palāśanirdāharasēna cāpi karṣōddhr̥tānyāḍhakasammitēna|
palāśanirdāharasēna cāpi karṣōddhr̥tānyāḍhakasammitēna| <br />
darvīpralēpaṁ pravadanti lēpamētaṁ paraṁ kuṣṭhanisūdanāya||16||
darvīpralēpaṁ pravadanti lēpamētaṁ paraṁ kuṣṭhanisūdanāya||16||<br />
manaHshilA tvak kuTajAt sakuShThAt salomashaH saiDagajaH kara~jjaH|
manaHshilA tvak kuTajAt sakuShThAt salomashaH saiDagajaH kara~jjaH| <br />
granthishca bhaurjaH karavIramUlaM cUrNAni sAdhyAni tuShodakena||15||
granthishca bhaurjaH karavIramUlaM cUrNAni sAdhyAni tuShodakena||15|| <br />
palAshanirdAharasena cApi karShoddhRutAnyADhakasammitena|
palAshanirdAharasena cApi karShoddhRutAnyADhakasammitena| <br />
darvIpralepaM pravadanti lepametaM paraM kuShThanisUdanAya||16||
darvIpralepaM pravadanti lepametaM paraM kuShThanisUdanAya||16|| <br />
</div></div>
</div></div>
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
पर्णानि पिष्ट्वा चतुरङ्गुलस्य तक्रेण पर्णान्यथ काकमाच्याः|
पर्णानि पिष्ट्वा चतुरङ्गुलस्य तक्रेण पर्णान्यथ काकमाच्याः| <br />
तैलाक्तगात्रस्य नरस्य कुष्ठान्युद्वर्तयेदश्वहनच्छदैश्च||१७||
तैलाक्तगात्रस्य नरस्य कुष्ठान्युद्वर्तयेदश्वहनच्छदैश्च||१७||<br />
<div class="mw-collapsible-content">
<div class="mw-collapsible-content">
parṇāni piṣṭvā caturaṅgulasya takrēṇa parṇānyatha kākamācyāḥ|
parṇāni piṣṭvā caturaṅgulasya takrēṇa parṇānyatha kākamācyāḥ| <br />
tailāktagātrasya narasya kuṣṭhānyudvartayēdaśvahanacchadaiśca||17||
tailāktagātrasya narasya kuṣṭhānyudvartayēdaśvahanacchadaiśca||17||<br />
parNAni piShTvA catura~ggulasya takreNa parNAnyatha kAkamAcyAH|
parNAni piShTvA catura~ggulasya takreNa parNAnyatha kAkamAcyAH| <br />
tailAktagAtrasya narasya kuShThAnyudvartayedashvahanacchadaishca||17||
tailAktagAtrasya narasya kuShThAnyudvartayedashvahanacchadaishca||17|| <br />
</div></div>
</div></div>
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
कोलं कुलत्थाः सुरदारुरास्नामाषातसीतैलफलानि कुष्ठम्|
कोलं कुलत्थाः सुरदारुरास्नामाषातसीतैलफलानि कुष्ठम्| <br />
वचा शताह्वा यवचूर्णमम्लमुष्णानि वातामयिनां प्रदेहः||१८||
वचा शताह्वा यवचूर्णमम्लमुष्णानि वातामयिनां प्रदेहः||१८|| <br />
<div class="mw-collapsible-content">
<div class="mw-collapsible-content">
kōlaṁ kulatthāḥ suradārurāsnāmāṣātasītailaphalāni kuṣṭham|
kōlaṁ kulatthāḥ suradārurāsnāmāṣātasītailaphalāni kuṣṭham| <br />
vacā śatāhvā yavacūrṇamamlamuṣṇāni vātāmayināṁ pradēhaḥ||18||
vacā śatāhvā yavacūrṇamamlamuṣṇāni vātāmayināṁ pradēhaḥ||18||<br />
kolaM kulatthAH suradArurAsnAmAShAtasItailaphalAni kuShTham|
kolaM kulatthAH suradArurAsnAmAShAtasItailaphalAni kuShTham| <br />
vacA shatAhvA yavacUrNamamlamuShNAni vAtAmayinAM pradehaH||18||
vacA shatAhvA yavacUrNamamlamuShNAni vAtAmayinAM pradehaH||18|| <br />
</div></div>
</div></div>
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
आनूपमत्स्यामिषवेसवारैरुष्णैः प्रदेहः पवनापहः स्यात्|
आनूपमत्स्यामिषवेसवारैरुष्णैः प्रदेहः पवनापहः स्यात्| <br />
स्नेहैश्चतुर्भिर्दशमूलमिश्रैर्गन्धौषधैश्चानिलहः प्रदेहः||१९||
स्नेहैश्चतुर्भिर्दशमूलमिश्रैर्गन्धौषधैश्चानिलहः प्रदेहः||१९||<br />
<div class="mw-collapsible-content">
<div class="mw-collapsible-content">
ānūpamatsyāmiṣavēsavārairuṣṇaiḥ pradēhaḥ pavanāpahaḥ syāt|
ānūpamatsyāmiṣavēsavārairuṣṇaiḥ pradēhaḥ pavanāpahaḥ syāt| <br />
snēhaiścaturbhirdaśamūlamiśrairgandhauṣadhaiścānilahaḥ pradēhaḥ||19||
snēhaiścaturbhirdaśamūlamiśrairgandhauṣadhaiścānilahaḥ pradēhaḥ||19|| <br />
AnUpamatsyAmiShavesavArairuShNaiH pradehaH pavanApahaH syAt|
AnUpamatsyAmiShavesavArairuShNaiH pradehaH pavanApahaH syAt| <br />
snehaishcaturbhirdashamUlamishrairgandhauShadhaishcAnilahaH pradehaH||19||
snehaishcaturbhirdashamUlamishrairgandhauShadhaishcAnilahaH pradehaH||19|| <br />
</div></div>
</div></div>
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
तक्रेण युक्तं यवचूर्णमुष्णं सक्षारमर्तिं जठरे निहन्यात्|
तक्रेण युक्तं यवचूर्णमुष्णं सक्षारमर्तिं जठरे निहन्यात्| <br />
कुष्ठं शताह्वां सवचां यवानां चूर्णं सतैलाम्लमुशन्ति वाते||२०||
कुष्ठं शताह्वां सवचां यवानां चूर्णं सतैलाम्लमुशन्ति वाते||२०||<br />
<div class="mw-collapsible-content">
<div class="mw-collapsible-content">
takrēṇa yuktaṁ yavacūrṇamuṣṇaṁ sakṣāramartiṁ jaṭharē nihanyāt|
takrēṇa yuktaṁ yavacūrṇamuṣṇaṁ sakṣāramartiṁ jaṭharē nihanyāt| <br />
kuṣṭhaṁ śatāhvāṁ savacāṁ yavānāṁ cūrṇaṁ satailāmlamuśanti vātē||20||
kuṣṭhaṁ śatāhvāṁ savacāṁ yavānāṁ cūrṇaṁ satailāmlamuśanti vātē||20||<br />
takreNa yuktaM yavacUrNamuShNaM sakShAramartiM jaThare nihanyAt|
takreNa yuktaM yavacUrNamuShNaM sakShAramartiM jaThare nihanyAt| <br />
kuShThaM shatAhvAM savacAM yavAnAM cUrNaM satailAmlamushanti vAte||20||
kuShThaM shatAhvAM savacAM yavAnAM cUrNaM satailAmlamushanti vAte||20|| <br />
</div></div>
</div></div>
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
उभे शताह्वे मधुकं मधूकं बलां प्रियालं च कशेरुकं च|
उभे शताह्वे मधुकं मधूकं बलां प्रियालं च कशेरुकं च| <br />
घृतं विदारीं च सितोपलां च कुर्यात् प्रदेहं पवने सरक्ते||२१||
घृतं विदारीं च सितोपलां च कुर्यात् प्रदेहं पवने सरक्ते||२१||<br />
<div class="mw-collapsible-content">
<div class="mw-collapsible-content">
ubhē śatāhvē madhukaṁ madhūkaṁ balāṁ priyālaṁ ca kaśērukaṁ ca|
ubhē śatāhvē madhukaṁ madhūkaṁ balāṁ priyālaṁ ca kaśērukaṁ ca| <br />
ghr̥taṁ vidārīṁ ca sitōpalāṁ ca kuryāt pradēhaṁ pavanē saraktē||21||
ghr̥taṁ vidārīṁ ca sitōpalāṁ ca kuryāt pradēhaṁ pavanē saraktē||21|| <br />
ubhe shatAhve madhukaM madhUkaM balAM priyAlaM ca kasherukaM ca|
ubhe shatAhve madhukaM madhUkaM balAM priyAlaM ca kasherukaM ca| <br />
ghRutaM vidArIM ca sitopalAM ca kuryAt pradehaM pavane sarakte||21||
ghRutaM vidArIM ca sitopalAM ca kuryAt pradehaM pavane sarakte||21|| <br />
</div></div>
</div></div>
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
रास्ना गुडूची मधुकं बले द्वे सजीवकं सर्षभकं पयश्च|
रास्ना गुडूची मधुकं बले द्वे सजीवकं सर्षभकं पयश्च| <br />
घृतं च सिद्धं मधुशेषयुक्तं रक्तानिलार्तिं प्रणुदेत् प्रदेहः||२२||
घृतं च सिद्धं मधुशेषयुक्तं रक्तानिलार्तिं प्रणुदेत् प्रदेहः||२२||<br />
<div class="mw-collapsible-content">
<div class="mw-collapsible-content">
rāsnā guḍūcī madhukaṁ balē dvē sajīvakaṁ sarṣabhakaṁ payaśca|
rāsnā guḍūcī madhukaṁ balē dvē sajīvakaṁ sarṣabhakaṁ payaśca| <br />
ghr̥taṁ ca siddhaṁ madhuśēṣayuktaṁ raktānilārtiṁ praṇudēt pradēhaḥ||22||
ghr̥taṁ ca siddhaṁ madhuśēṣayuktaṁ raktānilārtiṁ praṇudēt pradēhaḥ||22|| <br />
rAsnA guDUcI madhukaM bale dve sajIvakaM sarShabhakaM payashca|
rAsnA guDUcI madhukaM bale dve sajIvakaM sarShabhakaM payashca| <br />
ghRutaM ca siddhaM madhusheShayuktaM raktAnilArtiM praNudet pradehaH||22||
ghRutaM ca siddhaM madhusheShayuktaM raktAnilArtiM praNudet pradehaH||22|| <br />
</div></div>
</div></div>
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
वाते सरक्ते सघृतं प्रदेहो गोधूमचूर्णं छगलीपयश्च|
वाते सरक्ते सघृतं प्रदेहो गोधूमचूर्णं छगलीपयश्च| <br />
नतोत्पलं चन्दनकुष्ठयुक्तं शिरोरुजायां सघृतं प्रदेहः||२३||
नतोत्पलं चन्दनकुष्ठयुक्तं शिरोरुजायां सघृतं प्रदेहः||२३||<br />
<div class="mw-collapsible-content">
<div class="mw-collapsible-content">
vātē saraktē saghr̥taṁ pradēhō gōdhūmacūrṇaṁ chagalīpayaśca|
vātē saraktē saghr̥taṁ pradēhō gōdhūmacūrṇaṁ chagalīpayaśca|<br />
natōtpalaṁ candanakuṣṭhayuktaṁ śirōrujāyāṁ saghr̥taṁ pradēhaḥ||23||
natōtpalaṁ candanakuṣṭhayuktaṁ śirōrujāyāṁ saghr̥taṁ pradēhaḥ||23|| <br />
vAte sarakte saghRutaM pradeho godhUmacUrNaM chagalIpayashca|23|
vAte sarakte saghRutaM pradeho godhUmacUrNaM chagalIpayashca|23| <br />
natotpalaM candanakuShThayuktaM shirorujAyAM saghRutaM pradehaH||23||
natotpalaM candanakuShThayuktaM shirorujAyAM saghRutaM pradehaH||23|| <br />
</div></div>
</div></div>
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
प्रपौण्डरीकं सुरदारु कुष्ठं यष्ट्याह्वमेला कमलोत्पले च|
प्रपौण्डरीकं सुरदारु कुष्ठं यष्ट्याह्वमेला कमलोत्पले च| <br />
शिरोरुजायां सघृतः प्रदेहो लोहैरकापद्मकचोरकैश्च||२४||
शिरोरुजायां सघृतः प्रदेहो लोहैरकापद्मकचोरकैश्च||२४||<br />
<div class="mw-collapsible-content">
<div class="mw-collapsible-content">
prapauṇḍarīkaṁ suradāru kuṣṭhaṁ yaṣṭyāhvamēlā kamalōtpalē ca|
prapauṇḍarīkaṁ suradāru kuṣṭhaṁ yaṣṭyāhvamēlā kamalōtpalē ca| <br />
śirōrujāyāṁ saghr̥taḥ pradēhō lōhairakāpadmakacōrakaiśca||24||
śirōrujāyāṁ saghr̥taḥ pradēhō lōhairakāpadmakacōrakaiśca||24|| <br />
prapauNDarIkaM suradAru kuShThaM yaShTyAhvamelA kamalotpale ca|
prapauNDarIkaM suradAru kuShThaM yaShTyAhvamelA kamalotpale ca| <br />
shirorujAyAM saghRutaH pradeho lohairakApadmakacorakaishca||24||
shirorujAyAM saghRutaH pradeho lohairakApadmakacorakaishca||24|| <br />
</div></div>
</div></div>
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
रास्ना हरिद्रे नलदं शताह्वे द्वे देवदारूणि सितोपला च|
रास्ना हरिद्रे नलदं शताह्वे द्वे देवदारूणि सितोपला च| <br />
जीवन्तिमूलं सघृतं सतैलमालेपनं पार्श्वरुजासु कोष्णम्||२५||
जीवन्तिमूलं सघृतं सतैलमालेपनं पार्श्वरुजासु कोष्णम्||२५||<br />
<div class="mw-collapsible-content">
<div class="mw-collapsible-content">
rāsnā haridrē naladaṁ śatāhvē dvē dēvadārūṇi sitōpalā ca|
rāsnā haridrē naladaṁ śatāhvē dvē dēvadārūṇi sitōpalā ca| <br />
jīvantimūlaṁ saghr̥taṁ satailamālēpanaṁ pārśvarujāsu kōṣṇam||25||
jīvantimūlaṁ saghr̥taṁ satailamālēpanaṁ pārśvarujāsu kōṣṇam||25||<br />
rAsnA haridre naladaM shatAhve dve devadArUNi sitopalA ca|
rAsnA haridre naladaM shatAhve dve devadArUNi sitopalA ca| <br />
jIvantimUlaM saghRutaM satailamAlepanaM pArshvarujAsu koShNam||25||
jIvantimUlaM saghRutaM satailamAlepanaM pArshvarujAsu koShNam||25|| <br />
</div></div>
</div></div>
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
शैवालपद्मोत्पलवेत्रतुङ्गप्रपौण्डरीकाण्यमृणाललोध्रम्|
शैवालपद्मोत्पलवेत्रतुङ्गप्रपौण्डरीकाण्यमृणाललोध्रम्| <br />
प्रियङ्गुकालेयकचन्दनानि निर्वापणः स्यात् सघृतः प्रदेहः||२६||
प्रियङ्गुकालेयकचन्दनानि निर्वापणः स्यात् सघृतः प्रदेहः||२६||<br />
<div class="mw-collapsible-content">
<div class="mw-collapsible-content">
śaivālapadmōtpalavētratuṅgaprapauṇḍarīkāṇyamr̥ṇālalōdhram|
śaivālapadmōtpalavētratuṅgaprapauṇḍarīkāṇyamr̥ṇālalōdhram| <br />
priyaṅgukālēyakacandanāni nirvāpaṇaḥ syāt saghr̥taḥ pradēhaḥ||26||
priyaṅgukālēyakacandanāni nirvāpaṇaḥ syāt saghr̥taḥ pradēhaḥ||26|| <br />
shaivAlapadmotpalavetratu~ggaprapauNDarIkANyamRuNAlalodhram|
shaivAlapadmotpalavetratu~ggaprapauNDarIkANyamRuNAlalodhram| <br />
priya~ggukAleyakacandanAni nirvApaNaH syAt saghRutaH pradehaH||26||
priya~ggukAleyakacandanAni nirvApaNaH syAt saghRutaH pradehaH||26|| <br />
</div></div>
</div></div>
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
सितालतावेतसपद्मकानि यष्ट्याह्वमैन्द्री नलिनानि दूर्वा|
सितालतावेतसपद्मकानि यष्ट्याह्वमैन्द्री नलिनानि दूर्वा| <br />
यवासमूलं कुशकाशयोश्च निर्वापणः स्याज्जलमेरका च||२७||
यवासमूलं कुशकाशयोश्च निर्वापणः स्याज्जलमेरका च||२७||<br />
<div class="mw-collapsible-content">
<div class="mw-collapsible-content">
sitālatāvētasapadmakāni yaṣṭyāhvamaindrī nalināni dūrvā|
sitālatāvētasapadmakāni yaṣṭyāhvamaindrī nalināni dūrvā| <br />
yavāsamūlaṁ kuśakāśayōśca nirvāpaṇaḥ syājjalamērakā ca||27||
yavāsamūlaṁ kuśakāśayōśca nirvāpaṇaḥ syājjalamērakā ca||27||<br />
sitAlatAvetasapadmakAni yaShTyAhvamaindrI nalinAni dUrvA|
sitAlatAvetasapadmakAni yaShTyAhvamaindrI nalinAni dUrvA| <br />
yavAsamUlaM kushakAshayoshca nirvApaNaH syAjjalamerakA ca||27||
yavAsamUlaM kushakAshayoshca nirvApaNaH syAjjalamerakA ca||27|| <br />
</div></div>
</div></div>
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
शैलेयमेलागुरुणी सकुष्ठे चण्डा नतं त्वक् सुरदारु रास्ना|
शैलेयमेलागुरुणी सकुष्ठे चण्डा नतं त्वक् सुरदारु रास्ना| <br />
शीतं निहन्यादचिरात् प्रदेहो विषं शिरीषस्तु ससिन्धुवारः||२८||
शीतं निहन्यादचिरात् प्रदेहो विषं शिरीषस्तु ससिन्धुवारः||२८||<br />
<div class="mw-collapsible-content">
<div class="mw-collapsible-content">
śailēyamēlāguruṇī sakuṣṭhē caṇḍā nataṁ tvak suradāru rāsnā|
śailēyamēlāguruṇī sakuṣṭhē caṇḍā nataṁ tvak suradāru rāsnā| <br />
śītaṁ nihanyādacirāt pradēhō viṣaṁ śirīṣastu sasindhuvāraḥ||28||
śītaṁ nihanyādacirāt pradēhō viṣaṁ śirīṣastu sasindhuvāraḥ||28|| <br />
shaileyamelAguruNI sakuShThe caNDA nataM tvak suradAru rAsnA|
shaileyamelAguruNI sakuShThe caNDA nataM tvak suradAru rAsnA| <br />
shItaM nihanyAdacirAt pradeho viShaM shirIShastu sasindhuvAraH||28||
shItaM nihanyAdacirAt pradeho viShaM shirIShastu sasindhuvAraH||28|| <br />
</div></div>
</div></div>
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
शिरीषलामज्जकहेमलोध्रैस्त्वग्दोषसंस्वेदहरः प्रघर्षः|
शिरीषलामज्जकहेमलोध्रैस्त्वग्दोषसंस्वेदहरः प्रघर्षः| <br />
पत्राम्बुलोध्राभयचन्दनानि शरीरदौर्गन्ध्यहरः प्रदेहः||२९||
पत्राम्बुलोध्राभयचन्दनानि शरीरदौर्गन्ध्यहरः प्रदेहः||२९||<br />
<div class="mw-collapsible-content">
<div class="mw-collapsible-content">
śirīṣalāmajjakahēmalōdhraistvagdōṣasaṁsvēdaharaḥ pragharṣaḥ|
śirīṣalāmajjakahēmalōdhraistvagdōṣasaṁsvēdaharaḥ pragharṣaḥ| <br />
patrāmbulōdhrābhayacandanāni śarīradaurgandhyaharaḥ pradēhaḥ||29||
patrāmbulōdhrābhayacandanāni śarīradaurgandhyaharaḥ pradēhaḥ||29||<br />
shirIShalAmajjakahemalodhraistvagdoShasaMsvedaharaH pragharShaH|
shirIShalAmajjakahemalodhraistvagdoShasaMsvedaharaH pragharShaH| <br />
patrAmbulodhrAbhayacandanAni sharIradaurgandhyaharaH pradehaH||29||
patrAmbulodhrAbhayacandanAni sharIradaurgandhyaharaH pradehaH||29|| <br />
</div></div>
</div></div>
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
तत्र श्लोकः-
तत्र श्लोकः- <br />
इहात्रिजः सिद्धतमानुवाच द्वात्रिंशतं सिद्धमहर्षिपूज्यः|
इहात्रिजः सिद्धतमानुवाच द्वात्रिंशतं सिद्धमहर्षिपूज्यः| <br />
चूर्णप्रदेहान् विविधामयघ्नानारग्वधीये जगतो हितार्थम्||३०||
चूर्णप्रदेहान् विविधामयघ्नानारग्वधीये जगतो हितार्थम्||३०||<br />
<div class="mw-collapsible-content">
<div class="mw-collapsible-content">
tatra ślōkaḥ-
tatra ślōkaḥ- <br />
ihātrijaḥ siddhatamānuvāca dvātriṁśataṁ siddhamaharṣipūjyaḥ|
ihātrijaḥ siddhatamānuvāca dvātriṁśataṁ siddhamaharṣipūjyaḥ| <br />
cūrṇapradēhān vividhāmayaghnānāragvadhīyē jagatō hitārtham||30||
cūrṇapradēhān vividhāmayaghnānāragvadhīyē jagatō hitārtham||30|| <br />
tatra shlokaH-
tatra shlokaH- <br />
ihAtrijaH siddhatamAnuvAca dvAtriMshataM siddhamaharShipUjyaH|
ihAtrijaH siddhatamAnuvAca dvAtriMshataM siddhamaharShipUjyaH| <br />
cUrNapradehAn vividhAmayaghnAnAragvadhIye jagato hitArtham||30||
cUrNapradehAn vividhAmayaghnAnAragvadhIye jagato hitArtham||30|| <br />
</div></div>
</div></div>