9,091
edits
Changes
→Punaravarti jwara (recurrent jwara)
असञ्जातबलो यस्तु ज्वरमुक्तो निषेवते|
असञ्जातबलो यस्तु ज्वरमुक्तो निषेवते|
वर्ज्यमेतन्नरस्तस्य पुनरावर्तते ज्वरः||३३३||
वर्ज्यमेतन्नरस्तस्य पुनरावर्तते ज्वरः||३३३||
दुर्हृतेषु च दोषेषु यस्य वा विनिवर्तते|
दुर्हृतेषु च दोषेषु यस्य वा विनिवर्तते|
स्वल्पेनप्यपचारेण तस्य व्यावर्तते पुनः||३३४||
स्वल्पेनप्यपचारेण तस्य व्यावर्तते पुनः||३३४||
चिरकालपरिक्लिष्टं दुर्बलं हीनतेजसम् [१] |
चिरकालपरिक्लिष्टं दुर्बलं हीनतेजसम् [१] |
अचिरेणैव कालेन स हन्ति पुनरागतः||३३५||
अचिरेणैव कालेन स हन्ति पुनरागतः||३३५||
अथवाऽपि परीपाकं धातुष्वेव क्रमान्मलाः|
अथवाऽपि परीपाकं धातुष्वेव क्रमान्मलाः|
यान्ति ज्वरमकुर्वन्तस्ते तथाऽप्यपकुर्वते||३३६||
यान्ति ज्वरमकुर्वन्तस्ते तथाऽप्यपकुर्वते||३३६||
दीनतां श्वयथुं ग्लानिं पाण्डुतां नान्नकामताम्|
दीनतां श्वयथुं ग्लानिं पाण्डुतां नान्नकामताम्|
कण्डूरुत्कोठपिडकाः कुर्वन्त्यग्निं च ते मृदुम्||३३७||
कण्डूरुत्कोठपिडकाः कुर्वन्त्यग्निं च ते मृदुम्||३३७||
एवमन्येऽपि च गदा व्यावर्तन्ते पुनर्गताः|
एवमन्येऽपि च गदा व्यावर्तन्ते पुनर्गताः|
अनिर्घातेन दोषाणामल्पैरप्यहितैर्नृणाम्||३३८||
अनिर्घातेन दोषाणामल्पैरप्यहितैर्नृणाम्||३३८||
निर्वृत्तेऽपि ज्वरे तस्माद्यथावस्थं यथाबलम्|
निर्वृत्तेऽपि ज्वरे तस्माद्यथावस्थं यथाबलम्|
यथाप्राणं हरेद्दोषं प्रयोगैर्वा शमं नयेत्||३३९||
यथाप्राणं हरेद्दोषं प्रयोगैर्वा शमं नयेत्||३३९||
मृदुभिः शोधनैः शुद्धिर्यापना बस्तयो हिताः|
मृदुभिः शोधनैः शुद्धिर्यापना बस्तयो हिताः|
हिताश्च लघवो यूषा जाङ्गलामिषजा रसाः||३४०||
हिताश्च लघवो यूषा जाङ्गलामिषजा रसाः||३४०||
अभ्यङ्गोद्वर्तनस्नानधूपनान्यञ्जनानि च|
अभ्यङ्गोद्वर्तनस्नानधूपनान्यञ्जनानि च|
हितानि पुनरावृत्ते ज्वरे तिक्तघृतानि च||३४१||
हितानि पुनरावृत्ते ज्वरे तिक्तघृतानि च||३४१||
गुर्व्यभिष्यन्द्यसात्म्यानां भोजनात् पुनरागते|
गुर्व्यभिष्यन्द्यसात्म्यानां भोजनात् पुनरागते|
लङ्घनोष्णोपचारादिः क्रमः कार्यश्च पूर्ववत्||३४२||
लङ्घनोष्णोपचारादिः क्रमः कार्यश्च पूर्ववत्||३४२||
किराततिक्तकं तिक्ता मुस्तं पर्पटकोऽमृता|
किराततिक्तकं तिक्ता मुस्तं पर्पटकोऽमृता|
घ्नन्ति पीतानि चाभ्यासात् पुनरावर्तकं ज्वरम्||३४३||
घ्नन्ति पीतानि चाभ्यासात् पुनरावर्तकं ज्वरम्||३४३||
asañjātabalō yastu jvaramuktō niṣēvatē|
asañjātabalō yastu jvaramuktō niṣēvatē|
varjyamētannarastasya punarāvartatē jvaraḥ||333||
varjyamētannarastasya punarāvartatē jvaraḥ||333||
durhr̥tēṣu ca dōṣēṣu yasya vā vinivartatē|
durhr̥tēṣu ca dōṣēṣu yasya vā vinivartatē|
svalpēnapyapacārēṇa tasya vyāvartatē punaḥ||334||
svalpēnapyapacārēṇa tasya vyāvartatē punaḥ||334||
cirakālaparikliṣṭaṁ durbalaṁ hīnatējasam |
cirakālaparikliṣṭaṁ durbalaṁ hīnatējasam |
acirēṇaiva kālēna sa hanti punarāgataḥ||335||
acirēṇaiva kālēna sa hanti punarāgataḥ||335||
athavā'pi parīpākaṁ dhātuṣvēva kramānmalāḥ|
athavā'pi parīpākaṁ dhātuṣvēva kramānmalāḥ|
yānti jvaramakurvantastē tathā'pyapakurvatē||336||
yānti jvaramakurvantastē tathā'pyapakurvatē||336||
dīnatāṁ śvayathuṁ glāniṁ pāṇḍutāṁ nānnakāmatām|
dīnatāṁ śvayathuṁ glāniṁ pāṇḍutāṁ nānnakāmatām|
kaṇḍūrutkōṭhapiḍakāḥ kurvantyagniṁ ca tē mr̥dum||337||
kaṇḍūrutkōṭhapiḍakāḥ kurvantyagniṁ ca tē mr̥dum||337||
ēvamanyē'pi ca gadā vyāvartantē punargatāḥ|
ēvamanyē'pi ca gadā vyāvartantē punargatāḥ|
anirghātēna dōṣāṇāmalpairapyahitairnr̥ṇām||338||
anirghātēna dōṣāṇāmalpairapyahitairnr̥ṇām||338||
nirvr̥ttē'pi jvarē tasmādyathāvasthaṁ yathābalam|
nirvr̥ttē'pi jvarē tasmādyathāvasthaṁ yathābalam|
yathāprāṇaṁ harēddōṣaṁ prayōgairvā śamaṁ nayēt||339||
yathāprāṇaṁ harēddōṣaṁ prayōgairvā śamaṁ nayēt||339||
mr̥dubhiḥ śōdhanaiḥ śuddhiryāpanā bastayō hitāḥ|
mr̥dubhiḥ śōdhanaiḥ śuddhiryāpanā bastayō hitāḥ|
hitāśca laghavō yūṣā jāṅgalāmiṣajā rasāḥ||340||
hitāśca laghavō yūṣā jāṅgalāmiṣajā rasāḥ||340||
abhyaṅgōdvartanasnānadhūpanānyañjanāni ca|
abhyaṅgōdvartanasnānadhūpanānyañjanāni ca|
hitāni punarāvr̥ttē jvarē tiktaghr̥tāni ca||341||
hitāni punarāvr̥ttē jvarē tiktaghr̥tāni ca||341||
gurvyabhiṣyandyasātmyānāṁ bhōjanāt punarāgatē|
gurvyabhiṣyandyasātmyānāṁ bhōjanāt punarāgatē|
laṅghanōṣṇōpacārādiḥ kramaḥ kāryaśca pūrvavat||342||
laṅghanōṣṇōpacārādiḥ kramaḥ kāryaśca pūrvavat||342||
kirātatiktakaṁ tiktā mustaṁ parpaṭakō'mr̥tā|
kirātatiktakaṁ tiktā mustaṁ parpaṭakō'mr̥tā|
ghnanti pītāni cābhyāsāt punarāvartakaṁ jvaram||343||
ghnanti pītāni cābhyāsāt punarāvartakaṁ jvaram||343||
asa~jjAtabalo yastu jvaramukto niShevate|
asa~jjAtabalo yastu jvaramukto niShevate|
varjyametannarastasya punarAvartate jvaraH||333||
varjyametannarastasya punarAvartate jvaraH||333||
durhRuteShu ca doSheShu yasya vA vinivartate|
durhRuteShu ca doSheShu yasya vA vinivartate|
svalpenapyapacAreNa tasya vyAvartate punaH||334||
svalpenapyapacAreNa tasya vyAvartate punaH||334||
cirakAlaparikliShTaM durbalaM hInatejasam [1] |
cirakAlaparikliShTaM durbalaM hInatejasam [1] |
acireNaiva kAlena sa hanti punarAgataH||335||
acireNaiva kAlena sa hanti punarAgataH||335||
athavA~api [2] parIpAkaM dhAtuShveva kramAnmalAH|
athavA~api [2] parIpAkaM dhAtuShveva kramAnmalAH|
yAnti jvaramakurvantaste tathA~apyapakurvate||336||
yAnti jvaramakurvantaste tathA~apyapakurvate||336||
dInatAM shvayathuM glAniM pANDutAM nAnnakAmatAm|
dInatAM shvayathuM glAniM pANDutAM nAnnakAmatAm|
kaNDUrutkoThapiDakAH kurvantyagniM ca te mRudum||337||
kaNDUrutkoThapiDakAH kurvantyagniM ca te mRudum||337||
evamanye~api ca gadA vyAvartante punargatAH|
evamanye~api ca gadA vyAvartante punargatAH|
anirghAtena doShANAmalpairapyahitairnRuNAm||338||
anirghAtena doShANAmalpairapyahitairnRuNAm||338||
nirvRutte~api jvare tasmAdyathAvasthaM yathAbalam|
nirvRutte~api jvare tasmAdyathAvasthaM yathAbalam|
yathAprANaM hareddoShaM prayogairvA shamaM nayet||339||
yathAprANaM hareddoShaM prayogairvA shamaM nayet||339||
mRudubhiH shodhanaiH shuddhiryApanA bastayo hitAH|
mRudubhiH shodhanaiH shuddhiryApanA bastayo hitAH|
hitAshca laghavo yUShA jA~ggalAmiShajA rasAH||340||
hitAshca laghavo yUShA jA~ggalAmiShajA rasAH||340||
abhya~ggodvartanasnAnadhUpanAnya~jjanAni ca|
abhya~ggodvartanasnAnadhUpanAnya~jjanAni ca|
hitAni punarAvRutte jvare tiktaghRutAni ca||341||
hitAni punarAvRutte jvare tiktaghRutAni ca||341||
gurvyabhiShyandyasAtmyAnAM bhojanAt punarAgate|
gurvyabhiShyandyasAtmyAnAM bhojanAt punarAgate|
la~gghanoShNopacArAdiH kramaH kAryashca pUrvavat||342||
la~gghanoShNopacArAdiH kramaH kAryashca pUrvavat||342||
kirAtatiktakaM tiktA mustaM parpaTako~amRutA|
kirAtatiktakaM tiktA mustaM parpaTako~amRutA|
ghnanti pItAni cAbhyAsAt punarAvartakaM jvaram||343||
ghnanti pItAni cAbhyAsAt punarAvartakaM jvaram||343||