9,091
edits
Changes
→Guidelines and various formulations in vishama jwara
प्रयोक्तव्या मतिमता दोषादीन् प्रविभज्य ते|
प्रयोक्तव्या मतिमता दोषादीन् प्रविभज्य ते|
सुरा समण्डा पानार्थे भक्ष्यार्थे चरणायुधः||२९७||
सुरा समण्डा पानार्थे भक्ष्यार्थे चरणायुधः||२९७||
तित्तिरिश्च मयूरश्च प्रयोज्या विषमज्वरे|
तित्तिरिश्च मयूरश्च प्रयोज्या विषमज्वरे|
पिबेद्वा षट्पलं सर्पिरभयां वा प्रयोजयेत्||२९८||
पिबेद्वा षट्पलं सर्पिरभयां वा प्रयोजयेत्||२९८||
त्रिफलायाः कषायं वा गुडूच्या रसमेव वा|
त्रिफलायाः कषायं वा गुडूच्या रसमेव वा|
नीलिनीमजगन्धां च त्रिवृतां कटुरोहिणीम्||२९९||
नीलिनीमजगन्धां च त्रिवृतां कटुरोहिणीम्||२९९||
पिबेज्ज्वरागमे युक्त्या स्नेहस्वेदोपपादितः|
पिबेज्ज्वरागमे युक्त्या स्नेहस्वेदोपपादितः|
सर्पिषो महतीं मात्रां पीत्वा वा छर्दयेत् पुनः||३००||
सर्पिषो महतीं मात्रां पीत्वा वा छर्दयेत् पुनः||३००||
उपयुज्यान्नपानं वा प्रभूतं पुनरुल्लिखेत्|
उपयुज्यान्नपानं वा प्रभूतं पुनरुल्लिखेत्|
सान्नं मद्यं प्रभूतं वा पीत्वा स्वप्याज्ज्वरागमे||३०१||
सान्नं मद्यं प्रभूतं वा पीत्वा स्वप्याज्ज्वरागमे||३०१||
आस्थापनं यापनं वा कारयेद्विषमज्वरे|
आस्थापनं यापनं वा कारयेद्विषमज्वरे|
पयसा वृषदंशस्य शकृद्वा तदहः पिबेत्||३०२||
पयसा वृषदंशस्य शकृद्वा तदहः पिबेत्||३०२||
वृषस्य दधिमण्डेन सुरया वा ससैन्धवम्|
वृषस्य दधिमण्डेन सुरया वा ससैन्धवम्|
पिप्पल्यास्त्रिफलायाश्च दध्नस्तक्रस्य सर्पिषः||३०३||
पिप्पल्यास्त्रिफलायाश्च दध्नस्तक्रस्य सर्पिषः||३०३||
पञ्चगव्यस्य पयसः प्रयोगो विषमज्वरे|
पञ्चगव्यस्य पयसः प्रयोगो विषमज्वरे|
रसोनस्य सतैलस्य प्राग्भक्तमुपसेवनम्||३०४||
रसोनस्य सतैलस्य प्राग्भक्तमुपसेवनम्||३०४||
मेद्यानामुष्णवीर्याणामामिषाणां च भक्षणम्|
मेद्यानामुष्णवीर्याणामामिषाणां च भक्षणम्|
हिङ्गुतुल्या तु वैयाघ्री वसा नस्यं ससैन्धवा||३०५||
हिङ्गुतुल्या तु वैयाघ्री वसा नस्यं ससैन्धवा||३०५||
पुराणसर्पिः सिंहस्य वसा तद्वत् ससैन्धवा|
पुराणसर्पिः सिंहस्य वसा तद्वत् ससैन्धवा|
सैन्धवं पिप्पलीनां च तण्डुलाः समनःशिलाः||३०६||
सैन्धवं पिप्पलीनां च तण्डुलाः समनःशिलाः||३०६||
नेत्राञ्जनं तैलपिष्टं शस्यते विषमज्वरे|
नेत्राञ्जनं तैलपिष्टं शस्यते विषमज्वरे|
पलङ्कषा निम्बपत्रं वचा कुष्ठं हरीतकी||३०७||
पलङ्कषा निम्बपत्रं वचा कुष्ठं हरीतकी||३०७||
सर्षपाः सयवाः सर्पिर्धूपनं ज्वरनाशनम्|
सर्षपाः सयवाः सर्पिर्धूपनं ज्वरनाशनम्|
ये धूमा धूपनं यच्च नावनं चाञ्जनं च यत्||३०८||
ये धूमा धूपनं यच्च नावनं चाञ्जनं च यत्||३०८||
मनोविकारे निर्दिष्टं कार्यं तद्विषमज्वरे|
मनोविकारे निर्दिष्टं कार्यं तद्विषमज्वरे|
मणीनामोषधीनां च मङ्गल्यानां विषस्य च||३०९||
मणीनामोषधीनां च मङ्गल्यानां विषस्य च||३०९||
prayōktavyā matimatā dōṣādīn pravibhajya tē|
prayōktavyā matimatā dōṣādīn pravibhajya tē|
surā samaṇḍā pānārthē bhakṣyārthē caraṇāyudhaḥ||297||
surā samaṇḍā pānārthē bhakṣyārthē caraṇāyudhaḥ||297||
tittiriśca mayūraśca prayōjyā viṣamajvarē|
tittiriśca mayūraśca prayōjyā viṣamajvarē|
pibēdvā ṣaṭpalaṁ sarpirabhayāṁ vā prayōjayēt||298||
pibēdvā ṣaṭpalaṁ sarpirabhayāṁ vā prayōjayēt||298||
triphalāyāḥ kaṣāyaṁ vā guḍūcyā rasamēva vā|
triphalāyāḥ kaṣāyaṁ vā guḍūcyā rasamēva vā|
nīlinīmajagandhāṁ ca trivr̥tāṁ kaṭurōhiṇīm||299||
nīlinīmajagandhāṁ ca trivr̥tāṁ kaṭurōhiṇīm||299||
pibējjvarāgamē yuktyā snēhasvēdōpapāditaḥ|
pibējjvarāgamē yuktyā snēhasvēdōpapāditaḥ|
sarpiṣō mahatīṁ mātrāṁ pītvā vā chardayēt punaḥ||300||
sarpiṣō mahatīṁ mātrāṁ pītvā vā chardayēt punaḥ||300||
upayujyānnapānaṁ vā prabhūtaṁ punarullikhēt|
upayujyānnapānaṁ vā prabhūtaṁ punarullikhēt|
sānnaṁ madyaṁ prabhūtaṁ vā pītvā svapyājjvarāgamē||301||
sānnaṁ madyaṁ prabhūtaṁ vā pītvā svapyājjvarāgamē||301||
āsthāpanaṁ yāpanaṁ vā kārayēdviṣamajvarē|
āsthāpanaṁ yāpanaṁ vā kārayēdviṣamajvarē|
payasā vr̥ṣadaṁśasya śakr̥dvā tadahaḥ pibēt||302||
payasā vr̥ṣadaṁśasya śakr̥dvā tadahaḥ pibēt||302||
vr̥ṣasya dadhimaṇḍēna surayā vā sasaindhavam|
vr̥ṣasya dadhimaṇḍēna surayā vā sasaindhavam|
pippalyāstriphalāyāśca dadhnastakrasya sarpiṣaḥ||303||
pippalyāstriphalāyāśca dadhnastakrasya sarpiṣaḥ||303||
pañcagavyasya payasaḥ prayōgō viṣamajvarē|
pañcagavyasya payasaḥ prayōgō viṣamajvarē|
rasōnasya satailasya prāgbhaktamupasēvanam||304||
rasōnasya satailasya prāgbhaktamupasēvanam||304||
mēdyānāmuṣṇavīryāṇāmāmiṣāṇāṁ ca bhakṣaṇam|
mēdyānāmuṣṇavīryāṇāmāmiṣāṇāṁ ca bhakṣaṇam|
hiṅgutulyā tu vaiyāghrī vasā nasyaṁ sasaindhavā||305||
hiṅgutulyā tu vaiyāghrī vasā nasyaṁ sasaindhavā||305||
purāṇasarpiḥ siṁhasya vasā tadvat sasaindhavā|
purāṇasarpiḥ siṁhasya vasā tadvat sasaindhavā|
saindhavaṁ pippalīnāṁ ca taṇḍulāḥ samanaḥśilāḥ||306||
saindhavaṁ pippalīnāṁ ca taṇḍulāḥ samanaḥśilāḥ||306||
nētrāñjanaṁ tailapiṣṭaṁ śasyatē viṣamajvarē|
nētrāñjanaṁ tailapiṣṭaṁ śasyatē viṣamajvarē|
palaṅkaṣā nimbapatraṁ vacā kuṣṭhaṁ harītakī||307||
palaṅkaṣā nimbapatraṁ vacā kuṣṭhaṁ harītakī||307||
sarṣapāḥ sayavāḥ sarpirdhūpanaṁ jvaranāśanam|
sarṣapāḥ sayavāḥ sarpirdhūpanaṁ jvaranāśanam|
yē dhūmā dhūpanaṁ yacca nāvanaṁ cāñjanaṁ ca yat||308||
yē dhūmā dhūpanaṁ yacca nāvanaṁ cāñjanaṁ ca yat||308||
manōvikārē nirdiṣṭaṁ kāryaṁ tadviṣamajvarē|
manōvikārē nirdiṣṭaṁ kāryaṁ tadviṣamajvarē|
maṇīnāmōṣadhīnāṁ ca maṅgalyānāṁ viṣasya ca||309||
maṇīnāmōṣadhīnāṁ ca maṅgalyānāṁ viṣasya ca||309||
prayoktavyA matimatA doShAdIn pravibhajya te|
prayoktavyA matimatA doShAdIn pravibhajya te|
surA samaNDA pAnArthe bhakShyArthe caraNAyudhaH||297||
surA samaNDA pAnArthe bhakShyArthe caraNAyudhaH||297||
tittirishca mayUrashca prayojyA viShamajvare|
tittirishca mayUrashca prayojyA viShamajvare|
pibedvA ShaTpalaM sarpirabhayAM vA prayojayet||298||
pibedvA ShaTpalaM sarpirabhayAM vA prayojayet||298||
triphalAyAH kaShAyaM vA guDUcyA rasameva vA|
triphalAyAH kaShAyaM vA guDUcyA rasameva vA|
nIlinImajagandhAM ca trivRutAM kaTurohiNIm||299||
nIlinImajagandhAM ca trivRutAM kaTurohiNIm||299||
pibejjvarAgame yuktyA snehasvedopapAditaH|
pibejjvarAgame yuktyA snehasvedopapAditaH|
sarpiSho mahatIM mAtrAM pItvA vA chardayet punaH||300||
sarpiSho mahatIM mAtrAM pItvA vA chardayet punaH||300||
upayujyAnnapAnaM vA prabhUtaM punarullikhet|
upayujyAnnapAnaM vA prabhUtaM punarullikhet|
sAnnaM madyaM prabhUtaM vA pItvA svapyAjjvarAgame||301||
sAnnaM madyaM prabhUtaM vA pItvA svapyAjjvarAgame||301||
AsthApanaM yApanaM vA kArayedviShamajvare|
AsthApanaM yApanaM vA kArayedviShamajvare|
payasA vRuShadaMshasya shakRudvA tadahaH pibet||302||
payasA vRuShadaMshasya shakRudvA tadahaH pibet||302||
vRuShasya dadhimaNDena surayA vA sasaindhavam|
vRuShasya dadhimaNDena surayA vA sasaindhavam|
pippalyAstriphalAyAshca dadhnastakrasya sarpiShaH||303||
pippalyAstriphalAyAshca dadhnastakrasya sarpiShaH||303||
pa~jcagavyasya payasaH prayogo viShamajvare|
pa~jcagavyasya payasaH prayogo viShamajvare|
rasonasya satailasya prAgbhaktamupasevanam||304||
rasonasya satailasya prAgbhaktamupasevanam||304||
medyAnAmuShNavIryANAmAmiShANAM ca bhakShaNam|
medyAnAmuShNavIryANAmAmiShANAM ca bhakShaNam|
hi~ggutulyA tu vaiyAghrI vasA nasyaM sasaindhavA||305||
hi~ggutulyA tu vaiyAghrI vasA nasyaM sasaindhavA||305||
purANasarpiH siMhasya vasA tadvat sasaindhavA|
purANasarpiH siMhasya vasA tadvat sasaindhavA|
saindhavaM pippalInAM ca taNDulAH samanaHshilAH||306||
saindhavaM pippalInAM ca taNDulAH samanaHshilAH||306||
netrA~jjanaM tailapiShTaM shasyate viShamajvare|
netrA~jjanaM tailapiShTaM shasyate viShamajvare|
pala~gkaShA nimbapatraM vacA kuShThaM harItakI||307||
pala~gkaShA nimbapatraM vacA kuShThaM harItakI||307||
sarShapAH sayavAH sarpirdhUpanaM jvaranAshanam|
sarShapAH sayavAH sarpirdhUpanaM jvaranAshanam|
ye dhUmA dhUpanaM yacca nAvanaM cA~jjanaM ca yat||308||
ye dhUmA dhUpanaM yacca nAvanaM cA~jjanaM ca yat||308||
manovikAre nirdiShTaM kAryaM tadviShamajvare|
manovikAre nirdiShTaM kAryaM tadviShamajvare|
maNInAmoShadhInAM ca ma~ggalyAnAM viShasya ca||309||
maNInAmoShadhInAM ca ma~ggalyAnAM viShasya ca||309||