9,091
edits
Changes
→The Chapter in Sanskrit, with Translations and Transliterations in English
=== The Chapter in Sanskrit, with Translations and Transliterations in English ===
=== The Chapter in Sanskrit, with Translations and Transliterations in English ===
१. कतिधापुरुषीयशारीरम्
अथातः कतिधापुरुषीयं शारीरं व्याख्यास्यामः||१||
athātaḥ katidhāpuruṣīyaṁ śārīraṁ vyākhyāsyāmaḥ||1||
athātaḥ katidhāpuruṣīyaṁ śārīraṁ vyākhyāsyāmaḥ||1||
इति ह स्माह भगवानात्रेयः||२||
इति ह स्माह भगवानात्रेयः||२||
iti ha smāha bhagavānātrēyaḥ||2||
iti ha smāha bhagavānātrēyaḥ||2||
iti ha smAha bhagavAnAtreyaH||2||
iti ha smAha bhagavAnAtreyaH||2||
Thus said Lord Atreya [1-2]
Thus said Lord Atreya [1-2]
कतिधा पुरुषो धीमन्! धातुभेदेन भिद्यते|
कतिधा पुरुषो धीमन्! धातुभेदेन भिद्यते|
पुरुषः कारणं कस्मात्, प्रभवः पुरुषस्य कः||३||
पुरुषः कारणं कस्मात्, प्रभवः पुरुषस्य कः||३||
katidhā puruṣō dhīman! dhātubhēdēna bhidyatē|
katidhā puruṣō dhīman! dhātubhēdēna bhidyatē|
puruṣaḥ kāraṇaṁ kasmāt, prabhavaḥ puruṣasya kaḥ||3||
puruṣaḥ kāraṇaṁ kasmāt, prabhavaḥ puruṣasya kaḥ||3||
किमज्ञो ज्ञः, स नित्यः किं किमनित्यो निदर्शितः|
किमज्ञो ज्ञः, स नित्यः किं किमनित्यो निदर्शितः|
प्रकृतिः का, विकाराः के, किं लिङ्गं पुरुषस्य च||४||
प्रकृतिः का, विकाराः के, किं लिङ्गं पुरुषस्य च||४||
kimajñō jñaḥ, sa nityaḥ kiṁ kimanityō nidarśitaḥ|
kimajñō jñaḥ, sa nityaḥ kiṁ kimanityō nidarśitaḥ|
prakr̥tiḥ kā, vikārāḥ kē, kiṁ liṅgaṁ puruṣasya ca||4||
prakr̥tiḥ kā, vikārāḥ kē, kiṁ liṅgaṁ puruṣasya ca||4||
निष्क्रियं च स्वतन्त्रं च वशिनं सर्वगं विभुम्|
निष्क्रियं च स्वतन्त्रं च वशिनं सर्वगं विभुम्|
वदन्त्यात्मानमात्मज्ञाः क्षेत्रज्ञं साक्षिणं तथा||५||
वदन्त्यात्मानमात्मज्ञाः क्षेत्रज्ञं साक्षिणं तथा||५||
niṣkriyaṁ ca svatantraṁ ca vaśinaṁ sarvagaṁ vibhum|
niṣkriyaṁ ca svatantraṁ ca vaśinaṁ sarvagaṁ vibhum|
vadantyātmānamātmajñāḥ kṣētrajñaṁ sākṣiṇaṁ tathā||5||
vadantyātmānamātmajñāḥ kṣētrajñaṁ sākṣiṇaṁ tathā||5||
निष्क्रियस्य क्रिया तस्य भगवन्! विद्यते कथम्|
निष्क्रियस्य क्रिया तस्य भगवन्! विद्यते कथम्|
स्वतन्त्रश्चेदनिष्टासु कथं योनिषु जायते||६||
स्वतन्त्रश्चेदनिष्टासु कथं योनिषु जायते||६||
niṣkriyasya kriyā tasya bhagavan! vidyatē katham|
niṣkriyasya kriyā tasya bhagavan! vidyatē katham|
svatantraścēdaniṣṭāsu kathaṁ yōniṣu jāyatē||6||
svatantraścēdaniṣṭāsu kathaṁ yōniṣu jāyatē||6||
Agnivesha requested Punarvasu to explain the following:
Agnivesha requested Punarvasu to explain the following:
# What are the divisions of the purusha according to the division of the dhatus (elements)?
2. Why is this purusha considered as the karana (karta/doer)? Is the purusha considered to be the cause of the body?
2. Why is this purusha considered as the karana (karta/doer)? Is the purusha considered to be the cause of the body?
3. What is the origin of purusha?
3. What is the origin of purusha?