| Line 944: |
Line 944: |
| | | | |
| | समानकारिणो येऽर्थास्तेषां श्रेष्ठस्य लक्षणम्| | | समानकारिणो येऽर्थास्तेषां श्रेष्ठस्य लक्षणम्| |
| | + | |
| | ज्यायस्त्वं कार्यकर्तृत्वे वरत्वं चाप्युदाहृतम्||४२|| | | ज्यायस्त्वं कार्यकर्तृत्वे वरत्वं चाप्युदाहृतम्||४२|| |
| | | | |
| | वातपित्तकफानां च यद्यत् प्रशमने हितम्| | | वातपित्तकफानां च यद्यत् प्रशमने हितम्| |
| | + | |
| | प्राधान्यतश्च निर्दिष्टं यद्व्याधिहरमुत्तमम्||४३|| | | प्राधान्यतश्च निर्दिष्टं यद्व्याधिहरमुत्तमम्||४३|| |
| | | | |
| | एतन्निशम्य निपुणं चिकित्सां सम्प्रयोजयेत्| | | एतन्निशम्य निपुणं चिकित्सां सम्प्रयोजयेत्| |
| | + | |
| | एवं कुर्वन् सदा वैद्यो धर्मकामौ समश्नुते||४४|| | | एवं कुर्वन् सदा वैद्यो धर्मकामौ समश्नुते||४४|| |
| | | | |
| | pathyaṁ pathō'napētaṁ yadyaccōktaṁ manasaḥ priyam| | | pathyaṁ pathō'napētaṁ yadyaccōktaṁ manasaḥ priyam| |
| | + | |
| | yaccāpriyamapathyaṁ ca niyataṁ tanna lakṣayēt||45|| | | yaccāpriyamapathyaṁ ca niyataṁ tanna lakṣayēt||45|| |
| | | | |
| | mātrākālakriyābhūmidēhadōṣaguṇāntaram | | | mātrākālakriyābhūmidēhadōṣaguṇāntaram | |
| | + | |
| | prāpya tattaddhi dr̥śyantē tē tē bhāvāstathā tathā||46|| | | prāpya tattaddhi dr̥śyantē tē tē bhāvāstathā tathā||46|| |
| | | | |
| | tasmāt svabhāvō nirdiṣṭastathā mātrādirāśrayaḥ| | | tasmāt svabhāvō nirdiṣṭastathā mātrādirāśrayaḥ| |
| | + | |
| | tadapēkṣyōbhayaṁ karma prayōjyaṁ siddhimicchatā||47|| | | tadapēkṣyōbhayaṁ karma prayōjyaṁ siddhimicchatā||47|| |
| | | | |
| | samAnakAriNo ye~arthAsteShAM shreShThasya lakShaNam| | | samAnakAriNo ye~arthAsteShAM shreShThasya lakShaNam| |
| − | jyAyastvaM kAryakartRutve varatvaM cApyudAhRutam||42|| | + | |
| | + | jyAyastvaM kAryakartRutve varatvaM cApyudAhRutam||42|| |
| | | | |
| | vAtapittakaphAnAM ca yadyat prashamane hitam| | | vAtapittakaphAnAM ca yadyat prashamane hitam| |
| | + | |
| | prAdhAnyatashca nirdiShTaM yadvyAdhiharamuttamam||43|| | | prAdhAnyatashca nirdiShTaM yadvyAdhiharamuttamam||43|| |
| | | | |
| | etannishamya nipuNaM cikitsAM samprayojayet| | | etannishamya nipuNaM cikitsAM samprayojayet| |
| | + | |
| | evaM kurvan sadA vaidyo dharmakAmau samashnute||44|| | | evaM kurvan sadA vaidyo dharmakAmau samashnute||44|| |
| | <div style="text-align:justify;"> | | <div style="text-align:justify;"> |
| | Thus,this chapter provided a detailed list of dietary preparations and therapies having superior qualities that keep a person healthy. The most effective medicines to pacify ''vata, pitta'' and ''kapha'' are described. A skillful physician should prescribe the right dietary regimen and therapy after gaining a thorough understanding of the qualities of these articles. Only then does he attain his ''dharma'' (duties) and ''kama'' (all desires) [42-44] | | Thus,this chapter provided a detailed list of dietary preparations and therapies having superior qualities that keep a person healthy. The most effective medicines to pacify ''vata, pitta'' and ''kapha'' are described. A skillful physician should prescribe the right dietary regimen and therapy after gaining a thorough understanding of the qualities of these articles. Only then does he attain his ''dharma'' (duties) and ''kama'' (all desires) [42-44] |
| | </div> | | </div> |
| | + | |
| | ==== ''Pathya'' (wholesome regimen) ==== | | ==== ''Pathya'' (wholesome regimen) ==== |
| | | | |