9,091
edits
Changes
Jump to navigation
Jump to search
Line 1,361:
Line 1,361: + + + + + + + + + Line 1,390:
Line 1,399: + + + + + + + + + + + + + + + + + +
→Clinical features of sannipataja madatyaya
विषस्य ये गुणा दृष्टाः सन्निपातप्रकोपणाः |
विषस्य ये गुणा दृष्टाः सन्निपातप्रकोपणाः |
त एव मद्ये दृश्यन्ते विषे तु बलवत्तराः ||९८||
त एव मद्ये दृश्यन्ते विषे तु बलवत्तराः ||९८||
हन्त्याशु हि विषं किञ्चित् किञ्चिद्रोगाय कल्पते |
हन्त्याशु हि विषं किञ्चित् किञ्चिद्रोगाय कल्पते |
यथा विषं तथैवान्त्यो ज्ञेयो मद्यकृतो मदः ||९९||
यथा विषं तथैवान्त्यो ज्ञेयो मद्यकृतो मदः ||९९||
तस्मात् त्रिदोषजं लिङ्गं सर्वत्रापि मदात्यये |
तस्मात् त्रिदोषजं लिङ्गं सर्वत्रापि मदात्यये |
दृश्यते रूपवैशेष्यात् पृथक्त्वं चास्य [१] लक्ष्यते ||१००||
दृश्यते रूपवैशेष्यात् पृथक्त्वं चास्य [१] लक्ष्यते ||१००||
viṣasya yē guṇā dr̥ṣṭāḥ sannipātaprakōpaṇāḥ|
viṣasya yē guṇā dr̥ṣṭāḥ sannipātaprakōpaṇāḥ|
ta ēva madyē dr̥śyantē viṣē tu balavattarāḥ||98||
ta ēva madyē dr̥śyantē viṣē tu balavattarāḥ||98||
hantyāśu hi viṣaṁ kiñcit kiñcidrōgāya kalpatē|
hantyāśu hi viṣaṁ kiñcit kiñcidrōgāya kalpatē|
yathā viṣaṁ tathaivāntyō jñēyō madyakr̥tō madaḥ||99||
yathā viṣaṁ tathaivāntyō jñēyō madyakr̥tō madaḥ||99||
tasmāt tridōṣajaṁ liṅgaṁ sarvatrāpi madātyayē|
tasmāt tridōṣajaṁ liṅgaṁ sarvatrāpi madātyayē|
dr̥śyatē rūpavaiśēṣyāt pr̥thaktvaṁ cāsya [1] lakṣyatē||100||
dr̥śyatē rūpavaiśēṣyāt pr̥thaktvaṁ cāsya [1] lakṣyatē||100||
viShasya ye guNA dRuShTAH sannipAtaprakopaNAH |
viShasya ye guNA dRuShTAH sannipAtaprakopaNAH |
ta eva madye dRushyante viShe tu balavattarAH ||98||
ta eva madye dRushyante viShe tu balavattarAH ||98||
hantyAshu hi viShaM ki~jcit ki~jcidrogAya kalpate |
hantyAshu hi viShaM ki~jcit ki~jcidrogAya kalpate |
yathA viShaM tathaivAntyo j~jeyo madyakRuto madaH ||99||
yathA viShaM tathaivAntyo j~jeyo madyakRuto madaH ||99||
tasmAt tridoShajaM li~ggaM sarvatrApi madAtyaye |
tasmAt tridoShajaM li~ggaM sarvatrApi madAtyaye |
dRushyate rUpavaisheShyAt pRuthaktvaM cAsya [1] lakShyate ||100||
dRushyate rUpavaisheShyAt pRuthaktvaM cAsya [1] lakShyate ||100||
शरीरदुःखं बलवत् सम्मोहो [१] हृदयव्यथा |
शरीरदुःखं बलवत् सम्मोहो [१] हृदयव्यथा |
अरुचिः प्रतता [२] तृष्णा ज्वरः शीतोष्णलक्षणः ||१०१||
अरुचिः प्रतता [२] तृष्णा ज्वरः शीतोष्णलक्षणः ||१०१||
शिरःपार्श्वास्थिसन्धीनां विद्युत्तुल्या [३] च वेदना |
शिरःपार्श्वास्थिसन्धीनां विद्युत्तुल्या [३] च वेदना |
जायतेऽतिबला जृम्भा स्फुरणं वेपनं श्रमः ||१०२||
जायतेऽतिबला जृम्भा स्फुरणं वेपनं श्रमः ||१०२||
उरोविबन्धः कासश्च हिक्का श्वासः प्रजागरः |
उरोविबन्धः कासश्च हिक्का श्वासः प्रजागरः |
शरीरकम्पः कर्णाक्षिमुखरोगस्त्रिकग्रहः ||१०३||
शरीरकम्पः कर्णाक्षिमुखरोगस्त्रिकग्रहः ||१०३||
छर्द्यतीसारहृल्लासा वातपित्तकफात्मकाः |
छर्द्यतीसारहृल्लासा वातपित्तकफात्मकाः |
भ्रमः प्रलापो रूपाणामसतां चैव दर्शनम् ||१०४||
भ्रमः प्रलापो रूपाणामसतां चैव दर्शनम् ||१०४||
तृणभस्मलतापर्णपांशुभिश्चावपूरणम् |
तृणभस्मलतापर्णपांशुभिश्चावपूरणम् |
प्रधर्षणं विहङ्गैश्च भ्रान्तचेताः स मन्यते ||१०५||
प्रधर्षणं विहङ्गैश्च भ्रान्तचेताः स मन्यते ||१०५||
व्याकुलानामशस्तानां स्वप्नानां दर्शनानि च |
व्याकुलानामशस्तानां स्वप्नानां दर्शनानि च |
मदात्ययस्य रूपाणि सर्वाण्येतानि लक्षयेत् ||१०६||
मदात्ययस्य रूपाणि सर्वाण्येतानि लक्षयेत् ||१०६||
śarīraduḥkhaṁ balavat sammōhō [1] hr̥dayavyathā|
śarīraduḥkhaṁ balavat sammōhō [1] hr̥dayavyathā|
aruciḥ pratatā [2] tr̥ṣṇā jvaraḥ śītōṣṇalakṣaṇaḥ||101||
aruciḥ pratatā [2] tr̥ṣṇā jvaraḥ śītōṣṇalakṣaṇaḥ||101||
śiraḥpārśvāsthisandhīnāṁ vidyuttulyā [3] ca vēdanā|
śiraḥpārśvāsthisandhīnāṁ vidyuttulyā [3] ca vēdanā|
jāyatē'tibalā jr̥mbhā sphuraṇaṁ vēpanaṁ śramaḥ||102||
jāyatē'tibalā jr̥mbhā sphuraṇaṁ vēpanaṁ śramaḥ||102||
urōvibandhaḥ kāsaśca hikkā śvāsaḥ prajāgaraḥ|
urōvibandhaḥ kāsaśca hikkā śvāsaḥ prajāgaraḥ|
śarīrakampaḥ karṇākṣimukharōgastrikagrahaḥ||103||
śarīrakampaḥ karṇākṣimukharōgastrikagrahaḥ||103||
chardyatīsārahr̥llāsā vātapittakaphātmakāḥ|
chardyatīsārahr̥llāsā vātapittakaphātmakāḥ|
bhramaḥ pralāpō rūpāṇāmasatāṁ caiva darśanam||104||
bhramaḥ pralāpō rūpāṇāmasatāṁ caiva darśanam||104||
tr̥ṇabhasmalatāparṇapāṁśubhiścāvapūraṇam|
tr̥ṇabhasmalatāparṇapāṁśubhiścāvapūraṇam|
pradharṣaṇaṁ vihaṅgaiśca bhrāntacētāḥ sa manyatē||105||
pradharṣaṇaṁ vihaṅgaiśca bhrāntacētāḥ sa manyatē||105||
vyākulānāmaśastānāṁ svapnānāṁ darśanāni ca|
vyākulānāmaśastānāṁ svapnānāṁ darśanāni ca|
madātyayasya rūpāṇi sarvāṇyētāni lakṣayēt||106||
madātyayasya rūpāṇi sarvāṇyētāni lakṣayēt||106||
sharIraduHkhaM balavat sammoho [1] hRudayavyathA |
sharIraduHkhaM balavat sammoho [1] hRudayavyathA |
aruciH pratatA [2] tRuShNA jvaraH shItoShNalakShaNaH ||101||
aruciH pratatA [2] tRuShNA jvaraH shItoShNalakShaNaH ||101||
shiraHpArshvAsthisandhInAM vidyuttulyA [3] ca vedanA |
shiraHpArshvAsthisandhInAM vidyuttulyA [3] ca vedanA |
jAyate~atibalA jRumbhA sphuraNaM vepanaM shramaH ||102||
jAyate~atibalA jRumbhA sphuraNaM vepanaM shramaH ||102||
urovibandhaH kAsashca hikkA shvAsaH prajAgaraH |
urovibandhaH kAsashca hikkA shvAsaH prajAgaraH |
sharIrakampaH karNAkShimukharogastrikagrahaH ||103||
sharIrakampaH karNAkShimukharogastrikagrahaH ||103||
chardyatIsArahRullAsA vAtapittakaphAtmakAH |
chardyatIsArahRullAsA vAtapittakaphAtmakAH |
bhramaH pralApo rUpANAmasatAM caiva darshanam ||104||
bhramaH pralApo rUpANAmasatAM caiva darshanam ||104||
tRuNabhasmalatAparNapAMshubhishcAvapUraNam |
tRuNabhasmalatAparNapAMshubhishcAvapUraNam |
pradharShaNaM viha~ggaishca bhrAntacetAH sa manyate ||105||
pradharShaNaM viha~ggaishca bhrAntacetAH sa manyate ||105||
vyAkulAnAmashastAnAM svapnAnAM darshanAni ca |
vyAkulAnAmashastAnAM svapnAnAM darshanAni ca |
madAtyayasya rUpANi sarvANyetAni lakShayet ||106||
madAtyayasya rUpANi sarvANyetAni lakShayet ||106||