Changes

Jump to navigation Jump to search
244 bytes added ,  13:09, 28 October 2018
Line 2,919: Line 2,919:  
====== General treatment of anorexia ======
 
====== General treatment of anorexia ======
   −
Kaval graham (gargles/keeping thin paste of drugs in the mouth), dhuma (smoking therapy), mukha dhavana (mouth washes), delicious food and drink, gladdening and consolation is helpful in anorexia. [215]
+
''Kaval graham'' (gargles/keeping thin paste of drugs in the mouth), ''dhuma'' (smoking therapy), ''mukha dhavana'' (mouth washes), delicious food and drink, gladdening and consolation is helpful in anorexia. [215]
Gargle to be used for vatika type anorexia:
+
 
Gargles prepared from kustha, sauvarchala, jiraka, sharkara, maricha, bida, oil, and honey. [216]
+
#Gargle to be used for ''vatika'' type anorexia: Gargles prepared from ''kustha, sauvarchala, jiraka, sharkara, maricha, bida,'' oil, and honey. [216]
Gargle to be used for paittika anorexia:
+
#Gargle to be used for ''paittika'' anorexia: Gargle of ''amalaki/dhatri, ela, padmaka, usira, pippali, utpala, chandana,'' oil and honey. [216]
Gargle of amalaki/dhatri, ela, padmaka, usira, pippali, utpala, chandana, oil and honey. [216]
+
#Gargle to be used for ''kaphaja'' anorexia: Gargle of ''lodhra, tejovati, haritaki, trikatu, yavakshara,'' oil and honey. [217]
Gargle to be used for kaphaja anorexia:
+
#Gargle to be used in ''tri-doshic/sannipatika'' anorexia: Fresh juice of pomengranate, ''jiraka, sarkara,'' oil and honey. [218]
Gargle of lodhra, tejovati, haritaki, trikatu, yavakshara, oil and honey. [217]
+
#''Karavyadi-yoga'': ''Karavi, maricha, jiraka, draksha, vrikshamla, dadima, sauvarchala,'' jaggery and honey. This (gargle) cures all types of anorexia. [219]
Gargle to be used in tri-doshic/sannipatika anorexia:
+
#General treatment of ''vatika'' anorexia is medicated enema.
Fresh juice of pomengranate, jiraka, sarkara, oil and honey. [218]
+
#General treatment of ''paittika'' anorexia is purgation therapy.  
Karavyadi-yoga:
+
#General treatment of ''kaphaja'' anorexia is medicated emesis therapy.
karavi, maricha, jiraka, draksha, vrikshamla, dadima, sauvarchala, jaggery and honey. This [gargle] cures all types of anorexia. [219]
+
#General treatment of psychological anorexia: Delicious favorite foods pleasing the heart, gladdening the patient should be given.
General treatment of vatika anorexia is  
+
Thus ends the description of the treatment of ''arochaka'' (anorexia). [220]
medicated enema.
+
 
General treatment of paittika anorexia is purgation therapy.  
+
===== Treatment of ear diseases =====
General Treatment of kaphaja anorexia is medicated emesis therapy.
+
 
General treatment of psychological anorexia:
  −
Delicious favorite foods pleasing the heart, gladdening the patient should be given.
  −
Thus ends the description of the treatment of arochaka (anorexia). [220]
  −
Treatment of ear diseases:
   
कर्णशूलेतुवातघ्नीहितापीनसवत्क्रिया|  
 
कर्णशूलेतुवातघ्नीहितापीनसवत्क्रिया|  
 
प्रदेहाःपूरणंनस्यंपाकस्रावेव्रणक्रियाः||२२१||  
 
प्रदेहाःपूरणंनस्यंपाकस्रावेव्रणक्रियाः||२२१||  
 +
 
भोज्यानिचयथादोषंकुर्यात्स्नेहांश्चपूरणान्|  
 
भोज्यानिचयथादोषंकुर्यात्स्नेहांश्चपूरणान्|  
 
हिङ्गुतुम्बरुशुण्ठीभिस्तैलंतुसार्षपंपचेत्||२२२||  
 
हिङ्गुतुम्बरुशुण्ठीभिस्तैलंतुसार्षपंपचेत्||२२२||  
 +
 
एतद्धिपूरणंश्रेष्ठंकर्णशूलनिवारणम्|  
 
एतद्धिपूरणंश्रेष्ठंकर्णशूलनिवारणम्|  
 
देवदारुवचाशुण्ठीशताह्वाकुष्ठसैन्धवैः||२२३||  
 
देवदारुवचाशुण्ठीशताह्वाकुष्ठसैन्धवैः||२२३||  
 +
 
तैलंसिद्धंबस्तमूत्रेकर्णशूलनिवारणम्|  
 
तैलंसिद्धंबस्तमूत्रेकर्णशूलनिवारणम्|  
 
वराटकान्समाहृत्यदहेन्मृद्भाजनेनवे||२२४||  
 
वराटकान्समाहृत्यदहेन्मृद्भाजनेनवे||२२४||  
 +
 
तद्भस्मश्च्योतयेत्तेनगन्धतैलंविपाचयेत्|  
 
तद्भस्मश्च्योतयेत्तेनगन्धतैलंविपाचयेत्|  
 
रसाञ्जनस्यशुण्ठ्याश्चकल्काभ्यांकर्णशूलनुत्||२२५||  
 
रसाञ्जनस्यशुण्ठ्याश्चकल्काभ्यांकर्णशूलनुत्||२२५||  
 +
 
शुष्कमूलकशुण्ठानांक्षारोहिङ्गुमहौषधम्|  
 
शुष्कमूलकशुण्ठानांक्षारोहिङ्गुमहौषधम्|  
 
शतपुष्पावचाकुष्ठंदारुशिग्रुरसाञ्जनम्||२२६||  
 
शतपुष्पावचाकुष्ठंदारुशिग्रुरसाञ्जनम्||२२६||  
 +
 
सौवर्चलयवक्षारस्वर्जिकोद्भिदसैन्धवम्|  
 
सौवर्चलयवक्षारस्वर्जिकोद्भिदसैन्धवम्|  
 
भूर्जग्रन्थिर्बिडंमुस्तंमधुशुक्तंचतुर्गुणम्||२२७||  
 
भूर्जग्रन्थिर्बिडंमुस्तंमधुशुक्तंचतुर्गुणम्||२२७||  
 +
 
मातुलुङ्गरसश्चैवकदल्यारसएवच|  
 
मातुलुङ्गरसश्चैवकदल्यारसएवच|  
 
सर्वैरेतैर्यथोद्दिष्टैःक्षारतैलंविपाचयेत्||२२८||  
 
सर्वैरेतैर्यथोद्दिष्टैःक्षारतैलंविपाचयेत्||२२८||  
 +
 
बाधिर्यंकर्णनादश्चपूयस्रावश्चदारुणः|  
 
बाधिर्यंकर्णनादश्चपूयस्रावश्चदारुणः|  
 
क्रिमयःकर्णशूलंचपूरणादस्यनश्यति||२२९||  
 
क्रिमयःकर्णशूलंचपूरणादस्यनश्यति||२२९||  
 +
 
मुखकर्णाक्षिरोगेषुयथोक्तंपीनसेविधिम्|  
 
मुखकर्णाक्षिरोगेषुयथोक्तंपीनसेविधिम्|  
 
कुर्याद्भिषक्समीक्ष्यादौदोषकालबलाबलम्||२३०||  
 
कुर्याद्भिषक्समीक्ष्यादौदोषकालबलाबलम्||२३०||  
 +
 
इतिकर्णरोगचिकित्सा|
 
इतिकर्णरोगचिकित्सा|
 +
 
karṇaśūlē tu vātaghnī hitā pīnasavat kriyā|  
 
karṇaśūlē tu vātaghnī hitā pīnasavat kriyā|  
 
pradēhāḥ pūraṇaṁ nasyaṁ pākasrāvē vraṇakriyāḥ||221||  
 
pradēhāḥ pūraṇaṁ nasyaṁ pākasrāvē vraṇakriyāḥ||221||  
 +
 
bhōjyāni ca yathādōṣaṁ kuryāt snēhāṁśca pūraṇān|  
 
bhōjyāni ca yathādōṣaṁ kuryāt snēhāṁśca pūraṇān|  
 
hiṅgutumbaruśuṇṭhībhistailaṁ tu sārṣapaṁ pacēt||222||  
 
hiṅgutumbaruśuṇṭhībhistailaṁ tu sārṣapaṁ pacēt||222||  
 +
 
ētaddhi pūraṇaṁ śrēṣṭhaṁ karṇaśūlanivāraṇam|  
 
ētaddhi pūraṇaṁ śrēṣṭhaṁ karṇaśūlanivāraṇam|  
 
dēvadāruvacāśuṇṭhīśatāhvākuṣṭhasaindhavaiḥ||223||  
 
dēvadāruvacāśuṇṭhīśatāhvākuṣṭhasaindhavaiḥ||223||  
 +
 
tailaṁ siddhaṁ bastamūtrē karṇaśūlanivāraṇam|  
 
tailaṁ siddhaṁ bastamūtrē karṇaśūlanivāraṇam|  
 
varāṭakān samāhr̥tya dahēnmr̥dbhājanē navē||224||  
 
varāṭakān samāhr̥tya dahēnmr̥dbhājanē navē||224||  
 +
 
tadbhasma ścyōtayēttēna [1] gandhatailaṁ vipācayēt|  
 
tadbhasma ścyōtayēttēna [1] gandhatailaṁ vipācayēt|  
 
rasāñjanasya śuṇṭhyāśca kalkābhyāṁ karṇaśūlanut||225||  
 
rasāñjanasya śuṇṭhyāśca kalkābhyāṁ karṇaśūlanut||225||  
 +
 
śuṣkamūlakaśuṇṭhānāṁ [2] kṣārō hiṅgu mahauṣadham|  
 
śuṣkamūlakaśuṇṭhānāṁ [2] kṣārō hiṅgu mahauṣadham|  
 
śatapuṣpā vacā kuṣṭhaṁ dāru śigru rasāñjanam||226||  
 
śatapuṣpā vacā kuṣṭhaṁ dāru śigru rasāñjanam||226||  
 +
 
sauvarcalayavakṣārasvarjikōdbhidasaindhavam|  
 
sauvarcalayavakṣārasvarjikōdbhidasaindhavam|  
 
bhūrjagranthirbiḍaṁ mustaṁ madhuśuktaṁ caturguṇam||227||  
 
bhūrjagranthirbiḍaṁ mustaṁ madhuśuktaṁ caturguṇam||227||  
 +
 
mātuluṅgarasaścaiva kadalyā rasa ēva ca|  
 
mātuluṅgarasaścaiva kadalyā rasa ēva ca|  
 
sarvairētairyathōddiṣṭaiḥ [3] kṣāratailaṁ vipācayēt||228||  
 
sarvairētairyathōddiṣṭaiḥ [3] kṣāratailaṁ vipācayēt||228||  
 +
 
bādhiryaṁ karṇanādaśca pūyasrāvaśca dāruṇaḥ|  
 
bādhiryaṁ karṇanādaśca pūyasrāvaśca dāruṇaḥ|  
 
krimayaḥ karṇaśūlaṁ ca pūraṇādasya naśyati||229||  
 
krimayaḥ karṇaśūlaṁ ca pūraṇādasya naśyati||229||  
 +
 
mukhakarṇākṣirōgēṣu yathōktaṁ pīnasē vidhim|  
 
mukhakarṇākṣirōgēṣu yathōktaṁ pīnasē vidhim|  
 
kuryādbhiṣak samīkṣyādau dōṣakālabalābalam||230||  
 
kuryādbhiṣak samīkṣyādau dōṣakālabalābalam||230||  
 +
 
iti karṇarōgacikitsā |  
 
iti karṇarōgacikitsā |  
    
karNashUle tu vAtaghnI hitA pInasavat kriyA |  
 
karNashUle tu vAtaghnI hitA pInasavat kriyA |  
 
pradehAH pUraNaM nasyaM pAkasrAve vraNakriyAH ||221||  
 
pradehAH pUraNaM nasyaM pAkasrAve vraNakriyAH ||221||  
 +
 
bhojyAni ca yathAdoShaM kuryAt snehAMshca pUraNAn |  
 
bhojyAni ca yathAdoShaM kuryAt snehAMshca pUraNAn |  
 
hi~ggutumbarushuNThIbhistailaM tu sArShapaM pacet ||222||  
 
hi~ggutumbarushuNThIbhistailaM tu sArShapaM pacet ||222||  
 +
 
etaddhi pUraNaM shreShThaM karNashUlanivAraNam |  
 
etaddhi pUraNaM shreShThaM karNashUlanivAraNam |  
 
devadAruvacAshuNThIshatAhvAkuShThasaindhavaiH ||223||  
 
devadAruvacAshuNThIshatAhvAkuShThasaindhavaiH ||223||  
 +
 
tailaM siddhaM bastamUtre karNashUlanivAraNam |  
 
tailaM siddhaM bastamUtre karNashUlanivAraNam |  
 
varATakAn samAhRutya dahenmRudbhAjane nave ||224||  
 
varATakAn samAhRutya dahenmRudbhAjane nave ||224||  
 +
 
tadbhasma shcyotayettena [1] gandhatailaM vipAcayet |  
 
tadbhasma shcyotayettena [1] gandhatailaM vipAcayet |  
 
rasA~jjanasya shuNThyAshca kalkAbhyAM karNashUlanut ||225||  
 
rasA~jjanasya shuNThyAshca kalkAbhyAM karNashUlanut ||225||  
 +
 
shuShkamUlakashuNThAnAM [2] kShAro hi~ggu mahauShadham |  
 
shuShkamUlakashuNThAnAM [2] kShAro hi~ggu mahauShadham |  
 
shatapuShpA vacA kuShThaM dAru shigru rasA~jjanam ||226||  
 
shatapuShpA vacA kuShThaM dAru shigru rasA~jjanam ||226||  
 +
 
sauvarcalayavakShArasvarjikodbhidasaindhavam |  
 
sauvarcalayavakShArasvarjikodbhidasaindhavam |  
 
bhUrjagranthirbiDaM mustaM madhushuktaM caturguNam ||227||  
 
bhUrjagranthirbiDaM mustaM madhushuktaM caturguNam ||227||  
 +
 
mAtulu~ggarasashcaiva kadalyA rasa eva ca |  
 
mAtulu~ggarasashcaiva kadalyA rasa eva ca |  
 
sarvairetairyathoddiShTaiH [3] kShAratailaM vipAcayet ||228||  
 
sarvairetairyathoddiShTaiH [3] kShAratailaM vipAcayet ||228||  
 +
 
bAdhiryaM karNanAdashca pUyasrAvashca dAruNaH |  
 
bAdhiryaM karNanAdashca pUyasrAvashca dAruNaH |  
 
krimayaH karNashUlaM ca pUraNAdasya nashyati ||229||  
 
krimayaH karNashUlaM ca pUraNAdasya nashyati ||229||  
 +
 
mukhakarNAkShirogeShu yathoktaM pInase vidhim |  
 
mukhakarNAkShirogeShu yathoktaM pInase vidhim |  
 
kuryAdbhiShak samIkShyAdau doShakAlabalAbalam ||230||  
 
kuryAdbhiShak samIkShyAdau doShakAlabalAbalam ||230||  
 +
 
iti karNarogacikitsA |
 
iti karNarogacikitsA |
   −
General treatment of ear diseases:
+
====== General treatment of ear diseases ======
Vata alleviating treatment on the line listed under pinasa (vatika type of rhinitis) to be applied such as anointing, drops and snuffing as prescribed for pinasa.  
+
''Vata'' alleviating treatment on the line listed under ''pinasa'' (''vatika'' type of rhinitis) to be applied such as anointing, drops and snuffing as prescribed for ''pinasa''.  
Treatment of suppuration and discharge:
+
====== Treatment of suppuration and discharge ======
Surgical measures/treatment prescribed for vrana (ulcer) should be adopted. Diet and ear drop should be used depending upon the dosha involvement. [221]
+
Surgical measures/treatment prescribed for ''vrana'' (ulcer) should be adopted. Diet and ear drop should be used depending upon the ''dosha'' involvement. [221]
Specific formulas for ear disease:
+
====== Specific formulas for ear disease ======
1. Hingvadi taila:
+
#''Hingvadi taila'': Mustard oil, ''hingu, tumburu, sunthi'' cooked all together is useful for ear ache. [222]
Mustard oil, hingu, tumburu, sunthi cooked all together is useful for ear ache. [222]
+
#''Devadarvyadi-taila'':''Devadaru, vacha, shunthi, shatahva, kushtha,'' rock salt, oil and goat’s urine cooked together cures earache. [223]
2. Devadarvyadi-taila:
+
#''Gandha-taila'':Cowrie ash (one should collect cowries and burn them in new earthen pot). This ash should be washed with water (alkaline water is obtained) and paste of ''rasanjana'' and ''sunthi'' should be prepared.  
Devadaru, vacha, shunthi, shatahva, kushtha, rock salt, oil and goat’s urine cooked together cures earache. [223]
  −
3. Gandha-taila:
  −
Cowrie ash (one should collect cowries and burn them in new earthen pot.). This ash should be washed with water (alkaline water is obtained) and paste of- rasanjana, sunthi should be prepared.  
   
With all the above, perfumed oil should be fortified by cooking together. Ear drop with this medicated oil cures earache. [224-225]
 
With all the above, perfumed oil should be fortified by cooking together. Ear drop with this medicated oil cures earache. [224-225]
4. Kshara-taila:
+
#''Kshara-taila'': Ash of dry radish (dry radish cut into pieces and burnt to prepare ash), oil should be cooked by adding the paste of alkali preparation in total one fourth of quantity of oil of ''hingu, shunthi, shatapushpa, vacha, kushtha, devadaru, shigru, rasanjana, sauvarchala lavana, yavakshara, svarjika, audbhida, saindhava lavana, bhurja'' nodes, ''bida lavana, musta'' and four times the oil - ''madhusukta,'' juice of ''matulunga, kadali'' should be added. This ''kshara taila'' should be dropped into the ear which cures deafness, tinnitus, severe purulent discharge and parasitic infestation of the ear and ear ache. [226-229]
Ash of dry raddish (dry radish cut into pieces and burnt to prepare ash), oil should be cooked by adding the paste of alkali preparation in total one fourth of quantity of oil of hingu, shunthi, shatapushpa, vacha, kushtha, devadaru, shigru, rasanjana, sauvarchala lavana, yavakshara, svarjika, audbhida, saindhava lavana, bhurja nodes, bida lavana, musta and 4 times the oil - madhusukta, juice of matulunga, kadali should be added. This kshara taila should be dropped into the ear which cures deafness, tinnitus, severe purulent discharge and parasitic infestation of the ear and ear ache. [226-229]
+
#Treatment in general of mouth, ear and eyes diseases:In case of mouth, ear and eye disorders, the physician should, first evaluate strength and weakness of dosha and the season, and thereafter decide the treatment/ therapies described for different types of ''pinasa'' (rhinitis). Thus ends the description of treatment of ear diseases. [230]
Treatment in general of mouth, ear and eyes diseases:
  −
In case of mouth, ear and eye disorders, the physician should, first evaluate strength and weakness of dosha and the season, and thereafter decide the treatment/ therapies described for different types of pinasa (rhinitis). Thus ends the description of treatment of ear diseases. [230]
     −
Treatment of eye diseases:
+
===== Treatment of eye diseases =====
 
उत्पन्नमात्रेतरुणेनेत्ररोगेबिडालकः|  
 
उत्पन्नमात्रेतरुणेनेत्ररोगेबिडालकः|  
 
कार्योदाहोपदेहाश्रुशोफरागानिवारणः||२३१||  
 
कार्योदाहोपदेहाश्रुशोफरागानिवारणः||२३१||  

Navigation menu