Line 291: |
Line 291: |
| राजमाषः सरोरुच्यःकफशुक्राम्लपित्तनुत्। | | राजमाषः सरोरुच्यःकफशुक्राम्लपित्तनुत्। |
| तत्स्वादुर्वातलोरूक्षःकषायोविशदोगुरुः॥२५॥ | | तत्स्वादुर्वातलोरूक्षःकषायोविशदोगुरुः॥२५॥ |
| + | |
| उष्णाःकषायाःपाकेऽम्लाःकफशुक्रानिलापहाः। | | उष्णाःकषायाःपाकेऽम्लाःकफशुक्रानिलापहाः। |
| कुलत्थाग्राहिणःकासहिक्काश्वासार्शसांहिताः॥२६॥ | | कुलत्थाग्राहिणःकासहिक्काश्वासार्शसांहिताः॥२६॥ |
| + | |
| मधुरामधुराःपाकेग्राहिणोरूक्षशीतलाः। | | मधुरामधुराःपाकेग्राहिणोरूक्षशीतलाः। |
| मकुष्ठकाःप्रशस्यन्तेरक्तपित्तज्वरादिषु॥२७॥ | | मकुष्ठकाःप्रशस्यन्तेरक्तपित्तज्वरादिषु॥२७॥ |
| + | |
| चणकाश्चमसूराश्चखण्डिकाःसहरेणवः। | | चणकाश्चमसूराश्चखण्डिकाःसहरेणवः। |
| लघवःशीतमधुराःसकषायाविरूक्षणाः॥२८॥ | | लघवःशीतमधुराःसकषायाविरूक्षणाः॥२८॥ |
| + | |
| पित्तश्लेष्मणिशस्यन्तेसूपेष्वालेपनेषुच। | | पित्तश्लेष्मणिशस्यन्तेसूपेष्वालेपनेषुच। |
| तेषांमसूरःसङ्ग्राहीकलायोवातलःपरम्॥२९॥ | | तेषांमसूरःसङ्ग्राहीकलायोवातलःपरम्॥२९॥ |
| + | |
| स्निग्धोष्णोमधुरस्तिक्तःकषायःकटुकस्तिलः। | | स्निग्धोष्णोमधुरस्तिक्तःकषायःकटुकस्तिलः। |
| त्वच्यःकेश्यश्चबल्यश्चवातघ्नःकफपित्तकृत्॥३०॥ | | त्वच्यःकेश्यश्चबल्यश्चवातघ्नःकफपित्तकृत्॥३०॥ |
| + | |
| मधुराःशीतलागुर्व्योबलघ्न्योरूक्षणात्मिकाः। | | मधुराःशीतलागुर्व्योबलघ्न्योरूक्षणात्मिकाः। |
| सस्नेहाबलिभिर्भोज्याविविधाःशिम्बिजातयः॥३१॥ | | सस्नेहाबलिभिर्भोज्याविविधाःशिम्बिजातयः॥३१॥ |
| + | |
| शिम्बीरूक्षाकषायाचकोष्ठेवातप्रकोपिनी। | | शिम्बीरूक्षाकषायाचकोष्ठेवातप्रकोपिनी। |
| नचवृष्यानचक्षुष्याविष्टभ्यचविपच्यत॥।३२॥ | | नचवृष्यानचक्षुष्याविष्टभ्यचविपच्यत॥।३२॥ |
| + | |
| आढकीकफपित्तघ्नीवातला, कफवातनुत्। | | आढकीकफपित्तघ्नीवातला, कफवातनुत्। |
| अवल्गुजःसैडगजो, निष्पावावातपित्तलाः॥३३॥ | | अवल्गुजःसैडगजो, निष्पावावातपित्तलाः॥३३॥ |
| + | |
| काकाण्डोमा(ला)त्मगुप्तानांमाषवत्फलमादिशेत्। | | काकाण्डोमा(ला)त्मगुप्तानांमाषवत्फलमादिशेत्। |
| द्वितीयोऽयंशमीधान्यवर्गःप्रोक्तोमहर्षिणा॥३४॥ | | द्वितीयोऽयंशमीधान्यवर्गःप्रोक्तोमहर्षिणा॥३४॥ |
| | | |
| इतिशमीधान्यवर्गोद्वितीयः॥२॥ | | इतिशमीधान्यवर्गोद्वितीयः॥२॥ |
| + | |
| atha śamīdhānyavargaḥ- | | atha śamīdhānyavargaḥ- |
| kaṣāyamadhurō rūkṣaḥ śītaḥ pākē kaṭurlaghuḥ| | | kaṣāyamadhurō rūkṣaḥ śītaḥ pākē kaṭurlaghuḥ| |
| viśadaḥ [1] ślēṣmapittaghnō mudgaḥ sūpyōttamō mataḥ||23|| | | viśadaḥ [1] ślēṣmapittaghnō mudgaḥ sūpyōttamō mataḥ||23|| |
| + | |
| vr̥ṣyaḥ paraṁ vātaharaḥ snigdhōṣṇō madhurō guruḥ| | | vr̥ṣyaḥ paraṁ vātaharaḥ snigdhōṣṇō madhurō guruḥ| |
| balyō bahumalaḥ puṁstvaṁ māṣaḥ śīghraṁ dadāti ca||24|| | | balyō bahumalaḥ puṁstvaṁ māṣaḥ śīghraṁ dadāti ca||24|| |
| + | |
| rājamāṣaḥ [2] sarō rucyaḥ kaphaśukrāmlapittanut| | | rājamāṣaḥ [2] sarō rucyaḥ kaphaśukrāmlapittanut| |
| tatsvādurvātalō rūkṣaḥ kaṣāyō viśadō guruḥ||25|| | | tatsvādurvātalō rūkṣaḥ kaṣāyō viśadō guruḥ||25|| |
| + | |
| uṣṇāḥ kaṣāyāḥ pākē'mlāḥ kaphaśukrānilāpahāḥ| | | uṣṇāḥ kaṣāyāḥ pākē'mlāḥ kaphaśukrānilāpahāḥ| |
| kulatthā grāhiṇaḥ kāsahikkāśvāsārśasāṁ hitāḥ||26|| | | kulatthā grāhiṇaḥ kāsahikkāśvāsārśasāṁ hitāḥ||26|| |
| + | |
| madhurā madhurāḥ pākē grāhiṇō rūkṣaśītalāḥ| | | madhurā madhurāḥ pākē grāhiṇō rūkṣaśītalāḥ| |
| makuṣṭhakāḥ praśasyantē raktapittajvarādiṣu||27|| | | makuṣṭhakāḥ praśasyantē raktapittajvarādiṣu||27|| |
| + | |
| caṇakāśca masūrāśca khaṇḍikāḥ saharēṇavaḥ| | | caṇakāśca masūrāśca khaṇḍikāḥ saharēṇavaḥ| |
| laghavaḥ śītamadhurāḥ sakaṣāyā virūkṣaṇāḥ||28|| | | laghavaḥ śītamadhurāḥ sakaṣāyā virūkṣaṇāḥ||28|| |
| + | |
| pittaślēṣmaṇi śasyantē sūpēṣvālēpanēṣu ca| | | pittaślēṣmaṇi śasyantē sūpēṣvālēpanēṣu ca| |
| tēṣāṁ masūraḥ saṅgrāhī kalāyō vātalaḥ param||29|| | | tēṣāṁ masūraḥ saṅgrāhī kalāyō vātalaḥ param||29|| |
| + | |
| snigdhōṣṇō madhurastiktaḥ kaṣāyaḥ kaṭukastilaḥ| | | snigdhōṣṇō madhurastiktaḥ kaṣāyaḥ kaṭukastilaḥ| |
| tvacyaḥ kēśyaśca balyaśca vātaghnaḥ kaphapittakr̥t||30|| | | tvacyaḥ kēśyaśca balyaśca vātaghnaḥ kaphapittakr̥t||30|| |
| + | |
| madhurāḥ śītalā gurvyō balaghnyō rūkṣaṇātmikāḥ| | | madhurāḥ śītalā gurvyō balaghnyō rūkṣaṇātmikāḥ| |
| sasnēhā balibhirbhōjyā vividhāḥ śimbijātayaḥ||31|| | | sasnēhā balibhirbhōjyā vividhāḥ śimbijātayaḥ||31|| |
| + | |
| śimbī rūkṣā kaṣāyā ca kōṣṭhē vātaprakōpinī| | | śimbī rūkṣā kaṣāyā ca kōṣṭhē vātaprakōpinī| |
| na ca vr̥ṣyā na cakṣuṣyā viṣṭabhya ca vipacyatē||32|| | | na ca vr̥ṣyā na cakṣuṣyā viṣṭabhya ca vipacyatē||32|| |
| + | |
| āḍhakī kaphapittaghnī vātalā, kaphavātanut| | | āḍhakī kaphapittaghnī vātalā, kaphavātanut| |
| avalgujaḥ saiḍagajō, niṣpāvā vātapittalāḥ||33|| | | avalgujaḥ saiḍagajō, niṣpāvā vātapittalāḥ||33|| |
| + | |
| kākāṇḍōmā(lā)tmaguptānāṁ māṣavat phalamādiśēt| | | kākāṇḍōmā(lā)tmaguptānāṁ māṣavat phalamādiśēt| |
| dvitīyō'yaṁ śamīdhānyavargaḥ prōktō maharṣiṇā||34|| | | dvitīyō'yaṁ śamīdhānyavargaḥ prōktō maharṣiṇā||34|| |
| + | |
| iti śamīdhānyavargō dvitīyaḥ ||2|| | | iti śamīdhānyavargō dvitīyaḥ ||2|| |
| atha SamIdhAnyavargaH- | | atha SamIdhAnyavargaH- |
Line 341: |
Line 363: |
| kaShAyamadhuro rUkShaH SItaH pAke kaTurlaGuH| | | kaShAyamadhuro rUkShaH SItaH pAke kaTurlaGuH| |
| viSadaH SleShmapittaGno mudgaH sUpyottamo mataH||23|| | | viSadaH SleShmapittaGno mudgaH sUpyottamo mataH||23|| |
| + | |
| vRuShyaH paraM vAtaharaH snigdhoShNo madhuro guruH| | | vRuShyaH paraM vAtaharaH snigdhoShNo madhuro guruH| |
| balyo bahumalaH puMstvaM mAShaH SIGraM dadAti ca||24|| | | balyo bahumalaH puMstvaM mAShaH SIGraM dadAti ca||24|| |
| + | |
| rAjamAShaH saro rucyaH kaPaSukrAmlapittanut| | | rAjamAShaH saro rucyaH kaPaSukrAmlapittanut| |
| tatsvAdurvAtalo rUkShaH kaShAyo viSado guruH||25|| | | tatsvAdurvAtalo rUkShaH kaShAyo viSado guruH||25|| |
| + | |
| uShNAH kaShAyAH pAke&mlAH kaPaSukrAnilApahAH| | | uShNAH kaShAyAH pAke&mlAH kaPaSukrAnilApahAH| |
| kulatthA grAhiNaH kAsahikkASvAsArSasAM hitAH||26|| | | kulatthA grAhiNaH kAsahikkASvAsArSasAM hitAH||26|| |
| + | |
| madhurA madhurAH pAke grAhiNo rUkShaSItalAH| | | madhurA madhurAH pAke grAhiNo rUkShaSItalAH| |
| makuShThakAH praSasyante raktapittajvarAdiShu||27|| | | makuShThakAH praSasyante raktapittajvarAdiShu||27|| |
| + | |
| caNakASca masUrASca KaNDikAH sahareNavaH| | | caNakASca masUrASca KaNDikAH sahareNavaH| |
| laGavaH SItamadhurAH sakaShAyA virUkShaNAH||28|| | | laGavaH SItamadhurAH sakaShAyA virUkShaNAH||28|| |
| + | |
| pittaSleShmaNi Sasyante sUpeShvAlepaneShu ca| | | pittaSleShmaNi Sasyante sUpeShvAlepaneShu ca| |
| teShAM masUraH sa~ggrAhI kalAyo vAtalaH param||29|| | | teShAM masUraH sa~ggrAhI kalAyo vAtalaH param||29|| |
| + | |
| snigdhoShNo madhurastiktaH kaShAyaH kaTukastilaH| | | snigdhoShNo madhurastiktaH kaShAyaH kaTukastilaH| |
| tvacyaH keSyaSca balyaSca vAtaGnaH kaPapittakRut||30|| | | tvacyaH keSyaSca balyaSca vAtaGnaH kaPapittakRut||30|| |
| + | |
| madhurAH SItalA gurvyo balaGnyo rUkShaNAtmikAH| | | madhurAH SItalA gurvyo balaGnyo rUkShaNAtmikAH| |
| sasnehA baliBirBojyA vividhAH SimbijAtayaH||31|| | | sasnehA baliBirBojyA vividhAH SimbijAtayaH||31|| |
| + | |
| SimbI rUkShA kaShAyA ca koShThe vAtaprakopinI| | | SimbI rUkShA kaShAyA ca koShThe vAtaprakopinI| |
| na ca vRuShyA na cakShuShyA viShTaBya ca vipacyata|||32|| | | na ca vRuShyA na cakShuShyA viShTaBya ca vipacyata|||32|| |
| + | |
| ADhakI kaPapittaGnI vAtalA, kaPavAtanut| | | ADhakI kaPapittaGnI vAtalA, kaPavAtanut| |
| avalgujaH saiDagajo, niShpAvA vAtapittalAH||33|| | | avalgujaH saiDagajo, niShpAvA vAtapittalAH||33|| |
| + | |
| kAkANDomA(lA)tmaguptAnAM mAShavat PalamAdiSet| | | kAkANDomA(lA)tmaguptAnAM mAShavat PalamAdiSet| |
| dvitIyo&yaM SamIdhAnyavargaH prokto maharShiNA||34|| | | dvitIyo&yaM SamIdhAnyavargaH prokto maharShiNA||34|| |